PELLEGRINAĠĠ APOSTOLIKU
FIL-POLONJA
(2-10 ta’ ĠUNJU 1979)
QUDDIESA
OMELIJA TAL-QDUSIJA TIEGĦU
ĠWANNI PAWLU II
Pjazza tar-Rebħa f’Varsavja
Is-Sibt, 2 ta’ Ġunju 1979
Maħbubin Konazzjonali!
Għeżież Ħuti!
Parteċipanti fis-Sagrifiċċju
Ewkaristiku li illum qed ikun
iċcelebrat ġewwa Varsavja
fil-Pjazza tar-Rebħa!
1.
Flimkien magħkom nixtieq inkanta
innu ta’ tifħir lill-Providenza
Divina li ppermettietli li nsib
ruħi hawn fl-ilbies ta’
pellegrin.
Nafu
li Pawlu VI, li ħalliena milux,
wara tant sekli xtaq bil-kbir li
jirfes l-art Polakka, u b’mod
partikolari f’Jasna Gora
((Chiaromonte). Sa l-aħħar ta’
ħajtu huwa żamm f’qalbu din
ix-xewqa u flimkien miegħu
niżlet fil-qabar. U hekk hu li
aħna nħossu li din ix-xewqa –
msejsa b’mod qawwi u profond,
tant li tissupera l-arkata ta’
pontifikat – qiegħda titwettaq
illum u b’mod diffiċilment
prevedibbli. Mela niżżu ħajr
lill-Providenza Divina talli tat
lil Pawlu VI xewqa hekk qawwija.
Niżżuha ħajr għal dak l-istil
ta’ Papa pellegrin li huwa
sawwar bil-Konċilju Vatikan II.
Meta infatti l-Knisja kollha
ntebħet mill-ġdid li hija Poplu
ta’ Alla, Poplu li qiegħed jieħu
sehem fil-missjoni ta’ Kristu,
Poplu li b’din il-missjoni
jaqsam l-istorja, Poplu
“pellegrin”, il-Papa ma setax
iktar jibqà “priġunier
tal-Vatikan”. Kellu jerġà jsir
il-Pietru pellegrin, bħal dak
l-ewwel wieħed li minn
Ġerusalem, waqt li qasam
Antijokja, wasal Ruma biex
jagħti xħieda għal Kristu, u
jissiġillaha b’demmu.
Illum
ingħatali li nwettaq din
ix-xewqa tal-mejjet Papa Pawlu
VI f’nofskom, maħbubin Uliedi
ta’ Art Twelidi. Infatti meta –
minħabba pjanijiet inskrutabbli
tal-Providenza Divina, wara
l-mewt ta’ Pawlu VI u wara
il-pontifikat qasir li dam biss
ftit ġimgħat tal-Predeċessu
dirett tiegħi Ġwanni Pawlu I –
sfajt imsejjaħ, bil-voti
tal-Kardinali, mill-Katedra ta’
San Stanislaw fi Krakovja għal
dik ta’ San Pietru f’Ruma, fhimt
minnufih li kien dmir tiegħi li
nwettaq dik ix-xewqa, li Pawlu
VI ma kienx setà jwettaq
fil-millenju tal-Magħmudija
tal-Polonja.
Il-pellegrinaġġ tiegħi f’Art
Twelidi, fis-sena li fiha
l-Knisja fil-Polonja tiċċelebra
id-disà ċentinarju tal-mewt ta’
San Stanislaw, mhuwiex forsi
sinjal speċjali tal-pellegrinaġġ
Pollakk tagħna fl-istorja
tal-Knisja, mhux biss għal għonq
it-toroq ta’ Art Twelidna, imma
wkoll għal għonq dawk tal-Ewropa
u tad-dinja? Inħalli hawn
fil-ġemb persunti, xejn inqas
għandi flimkien magħkom ilkoll
nagħmel il-mistoqsija rigward
il-mottiv li għalih propju
fl-1978 (wara tant sekli ta’
tradizzjoni soda sewwa f’dan
il-qasam) ġie msejjaħ
għall-katedra ta’ San Pietru
iben in-Nazzjon Pollakk, tal-art
Pollakka. Minn Pietru, bħal ma
mill-Appopstli l-oħra, Kristu
esiġa li jkunu tiegħu “xhieda
f’Ġerusalem, fil-Ġudea u
s-Samarija kollha u sa truf
l-art” (At 1,8).
B’riferenza mela għal dan
il-kliem ta’ Kristu m’għandniex
jewwilla dritt li naħsbu li
l-Polonja saret fi żminijietna,
art ta’ xhieda b’mod partikolari
responsabbli?
Mhux
propju minn hawn – minn Varsavja
u wkoll minn Gniezno, minn Jasna
Gora, minn Krakovja, minn dan
l-itinerarju storiku kollu li
bosta drabi tul ħajti wettaqt, u
f’dawn il-jiem naħtaf
l-okkażjoni li nerġà mwettqu
mill-ġdid - hemm bżonn li
nħabbar lil Kristu b'umiltà
singolari, imma wkoll
b’konvinzjoni? Li propju hawn,
f’din l-art hemm bżonn li niġi,
fuq dan l-itinerarju, biex naqra
mill-ġdid ix-xhieda tas-Salib
tiegħu u tal-Qawmien mill-Imwiet
tiegħu? Imma, jekk naċċettaw dak
kollu li f’dan il-waqt issugrajt
niddikjara kemm dmirijiet u
obbligi kbar jitqanqlu! Aħna
kapaċi?
2.
Ingħatali llum, fl-ewwel stadju
tal-pellegrinaġġ papali tiegħi
fil-Polonja, li niċċelebra
s-Sagrifiċċju Ewkaristiku
f’Varsavja fil-Pjazza tar-Rebħa.
Il-liturġija tas-Sibt
filgħaxija, vġili
tal-Pentekoste, teħodna
fiċ-Ċenaklu ta’ Ġerusalem li fih
l-Appostli – miġburin madwar
Marija, Omm Kristu – irċivew
fil-jum ta’ wara, l-Ispirtu
Santu. Irċivew l-Ispirtu li
Kristu, permezz tas-Salib, kiseb
għalihom, sabiex bil-qawwa ta’
dan l-ispirtu setgħu iwettqu
l-mandat tiegħu. “Morru mela u
għallmu lin-nazzjonijiet kollha,
waqt li tgħammduhom fl-isem
tal-Missier u tal-Iben u
tal-Ispirtu Santu, waqt li
tgħallmuhom josservaw dak kollu
li amartilkom” (Mt 28,19-20).
B’dan il-kliem il-Mulej Kristu,
qabel ma ħalla d-dinja,
ittrażmetta lill-Appostli
l-aħħar rakkomandazzjoni tiegħu,
il-“mandat missjunarju” tiegħu.
U żied: “Hekk hu, jiena magħkom
il-jiem kollha, sal-aħħar
tad-dinja” (Mt 28,20).
Huwa
sewwa li l-pellegrinaġġ tiegħi
fil-Polonja, fl-anniversarju
tad-IX ċentinarju tal-martirju
ta’ San Stanislaw, ħabat
fil-perijodu tal-Pentekoste, u
fis-Sollennità tat-Trinità
Qaddisa, B’dan il-mod nistà,
waqt li nwettaq ix-xewqa postuma
ta’ Pawlu VI, ngħix mill-ġdid
għal darb’oħra il-millenju
tal-Magħmudija tal-art Pollakka
u nonqox il-ġublew ta’ San
Stanislaw ta’ din is-sena f’dan
il-millenju, li minnha bdiet
l-istorja tan-Nazzjon u
tal-Knisja. Propju s-sollennità
ta’ Pentekoste u tat-Trinità
Qaddisa iressquna lejn dan
il-bidu. Fl-Appostli, li
jirċievu l-Ispirtu Santu fil-jum
tal-Pentekoste, diġa b’xi mod
preżenti b’mod spiritwali
s-suċċessuri kollha tagħhom,
l-Isqfijiet kollha, ukoll dawk
li lilhom kien mistenni diġa
minn elf sena li jħabbru
l-Vanġelu fl-art Pollakka. Ukoll
dan Stanislaw ta’ Szczepanów, li
ħallas bid-demm il-missjoni
tiegħu fuq il-katedra ta’
Krakovja madwar disà sekli ilu.
U
f’dawn l-Appostli – u madwarhom
– fil-jum ta’ Pentekoste, hemm
miġburin mhux biss
ir-rappreżentanti tal-popli u
ta’ dawk il-lingwi, li jsemmi
l-ktieb tal-“Atti tal-Appostli”.
Diġa f’dak iż-żmien kien hemm
madwarhom miġburin diversi popli
u nazzjonijiet li, permezz
tad-dawl tal-Vanġelu u l-qawwa
tal-Ispirtu Santu, jidħlu
fil-Knisja f’epoki differenti u
f’sekli differenti. Il-jum
tal-Pentekoste huwa l-jum
tat-twelid tal-fidi u tal-Knisja
ukoll fl-art tagħna Pollakka.
Dan huwa l-bidu tal-aħbar ta’
ħwejjeġ kbar tal-Mulej, ukoll
fil-lingwa Pollakka tagħna. Dan
huwa l-bidu tal-Kristjaneżmu
ukoll fil-ħajja tan-nazzjon
tagħna, fl-istorja tagħna,
fil-kultura tagħna, fil-provi
tagħna.
3. a)
Il-Knisja ġabet il-Kristu
lill-Polonja, jiġifieri
l-muftieħ għall-fehim ta’ dik
ir-realtà kbira u fundamentali
li huwa l-bniedem. Ma tistax
infatti tifhem il-bniedem għal
kollox mingħajr Kristu. Jew
pjuttost il-bniedem mhuwiex
kapaċi jifhem lilu nnifsu għal
kollox mingħajr Kristu. Ma
jistax jifhem la min hu, la
liema hija l-vera dinjità
tiegħu, linqas liema hija
l-vokazzjoni tiegħu, linqas
id-destin finali. Ma jistax
jifhem dan kollu mingħajr
Kristu.
U
għalhekk ma jistax iwarrab lil
Kristu mill-istorja tal-bniedem
fi kwalunkwè parti tal-globu, u
minn kwalunkwè lonġitudni u
latitudni ġejografika.
L-esklużjoni ta’ Kristu
mill-istorja tal-bniedem huwa
att kontra l-bniedem. Mingħajru
mhux possibli li nifhmu
l-istorja tal-Polonja, u b’mod
speċjali l-istorja tal-bnedmin
li għaddew u jgħaddu minn din
id-dinja. Storja tal-bnedmin.
L-istorja tan-Nazzjon hija fuq
kollox storja tal-bnedmin. U
l-istorja ta’ kull bniedem
tiżvolġi f’Ġesù Kristu. Fih
issir storja tas-salvazzjoni.
L-istorja tan-Nazzjon
jistħoqqilha valutazzjoni
adegwata skont il-kontribut li
hija ġabet fl-iżvilupp
tal-bniedem u tal-umanità,
lill-intellett, lill-qalb,
lill-kuxjenza. Dan huwa
l-kurrent l-iktar profond
tal-kultura. U huwa s-sosten
l-iktar solidu tagħha.
Il-mudullun tagħha, il-qawwa
tagħha. Mhuwiex possibbli li
tifhem u tivvaluta, mingħajr
Kristu, il-kontribut
tan-nazzjon Pollakk
għall-iżvilupp tal-bniedem u
tal-umanità tiegħu fl-imgħoddi u
l-kontribut tiegħu wkoll
tal-lum; “din ix-xwejħa balluta
kibret hekk u l-ebda riħ ma
jqaċċatha, għaliex l-għeruq
tagħha huma Kristu” (Piotr
Skarga, Kazania seimowe IV,
Biblioteca Narodowa, I, 70, p.
92). Hemm bżonn nimxu fuq
il-passi ta’ dak li (jew
pjuttost min) kien Kristu, tul
il-ġenerazzjonijiet, għal ulied
din l-art. U dan mhux biss għal
dawk li emmnu b’mod miftuħ fih u
li pprofessaw bil-fidi
tal-Knisja, imma wkoll għal dawk
li kienu b’mod miftuħ imbegħda,
barra mill-Knisja. Għal dawk li
ddubitaw jew opponewha.
b)
Jekk inhu ġust li dak li jkun
jifhem l-istorja ta’ nazzjon
permezz tal-bniedem, kull
bniedem ta’ din in-nazzjon,
allura fl-istess ħin ma jistax
jifhem lill-bniedem ‘l barra
minn din il-komunità li hija
n-nazzjon. Hija ħaġa naturali li
hija mhijiex l-unika komunità,
madankollu hija komunità
partikolari, forsi l-iktar waħda
marbuta b’mod intimu
mal-familja, l-iktar importanti
għall-istorja spiritwali
tal-bniedem. Mela mhuwiex
possibbli tifhem mingħajr Kristu
l-istorja tan-Nazzjon Pollakk –
ta’ din il-komunità millenarja
kbira – li b’mod hekk profond
tiddeċiedi dwari u dwar kull
wieħed u waħda minna. Jekk
nirrifjiutaw dan il-muftieħ
għall-fehim tan-Nazzjon tagħna,
nesponu ruħna għal ekwivoku
sustanzjali. Ma nibqgħux nifhmu
mbagħad lilna nfusna. Huwa
mpossibbli tifhem mingħajr
Kristu dan in-Nazzjon
mill-passat hekk splendidu u
fl-istess ħin hekk diffiċli
b’mod terribbli. Mhuwiex
possibbli nifhmu din il-belt,
Varsavja, kapitali tal-Polonja,
li fl-1944 iddeċidiet għal
battalja mhux ugwali
mal-agressur, għal battalja li
fiha ġiet abbandunata
mill-qawwiet allejati, għal
battalja li fiha ġiet mirduma
taħt it-terrapien tagħha stess,
jekk ma tiftakarx li taħt
l-istess terrapien kien hemm
ukoll Kristu Salvatur bis-salib
tiegħu, li jinsab quddiem
il-Knisja fi Krakowskie
Przedmiescie. Huwa mpossibbli
tifhem l-istorja tal-Polonja
minn Stanislaw fi Skarka, sa
Massimiljanu Kolbe f’ Oswiecim,
jekk ma tapplikalhomx mill-ġdid
dak il-kriterju uniku u
fundamentali li jwassal
għall-isem ta’ Ġesù Kristu.
Il-millennju tal-Magħmudija
tal-Polonja li tiegħu San
Stanislaw huwa l-ewwel frott –
il-millenju ta’ Kristu fil-jiem
tagħna tal-bieraħ u tal-lum –
huwa l-mottiv ewlieni
tal-pellegrinaġġ tiegħi,
tat-talba ta’ ringrazzjament
tiegħi flimkien magħkom ilkoll,
għeżież Konnazzjonali, li lilkom
Ġesù Kristu ma jiqafx jgħallem
il-kawża kbira tal-bniedem;
flimkien magħkom, li għalikom
Ġesù Kristu ma jiqafx ikun ktieb
dejjem miftuħ dwar il-bniedem,
dwar id-dinjità tiegħu, dwar
id-drittijiet tiegħu u dwar
id-drittijiet tan-Nazzjon.
Illum, f’din il-Pjazza
tar-Rebħa, fil-kapitsli
tal-Polonja, nitlob, permezz
tat-talba kbira ewkaristika
flimkien magħkom ilkoll, li
Kristu ma jiqafx ikun għalina
ktieb miftuħ tal-ħajja
għall-futur. Għall-għada
pollakka tagħna.
4.
Ninsabu quddiem il-qabar
tas-Suldat Mhux Magħruf.
Fl-istorja tal-Polonja – antika
u kontemporanja – dan il-qabar
għandu sies u raġun li jkun
speċjali. F’kemm postijiet ta’
art twelidna waqà dak is-suldat!
F’kemm postijiet tal-Ewropa
tad-dinja huwa għajjat b’mewtu
li ma jistax ikun hemm Ewropa
ġusta mingħajr l-indipendenza
tal-Polonja, minquxa fuq
il-mappa tagħha! Fuq kemm
kampijiet tal-battalja dak
is-suldat xehed dwar
id-drittijiet tal-bniedem,
skolpiti b’mod profond
fid-drittijiet invjolabbli
tal-poplu, waqt li waqà
għal-“libertà tagħna u tagħkom”!
“Fejn huma l-Għeżież Oqbra, o
Polonja? Fejn mhumiex! Int taf
aħjar minn kulħadd u Alla
fis-sema jaf” (Artur Oppman, Pacierz
za zmarlych).
L-istorja ta’ Art Twelidna
miktuba permezz tal-qabar
tas-Suldat mhux Magħruf!
Nixtieq ninxteħet għarkubbtejja
maġemb dan il-qabar biex inqim
kull żerriegħa li waqt li taqà
fl-art u waqt li tmut fiha
tagħti l-frott. Tkun din
iż-żerriegħa tad-demm tas-suldat
mxerred fuq il-kamp tal-battalja
jew is-sagrifiċċju tal-martirju
fil-kampijiet tal-konċentrament
jew fil-ħabsijiet. Tkun
iż-żerriegħa tax-xogħol iebes ta’
kuljum, bil-għaraq tal-ġbin,
fir-rabà, fil-ħwienet tax-xogħol,
fil-minjieri, fil-fonderiji u
fil-fabbriki. Tkun iż-żerriegħa
tal-imħabba tal-ġenituri li ma
jirrifjutawx li jagħtu l-ħajja
lill-bniedem ġdid u li jassumu
l-impenn kollu edukattiv. Tkun
din iż-żerriegħa tax-xogħol
krejattiv fl-universitajiet, fl-istituti
superjuri, fil-bibbjoteki, fl-arsenali
tal-kultura nazzjonali. Tkun
iż-żerriegħa tat-talb,
tas-servizz lill-morda,
lill-batuti, lill-abbandunati:
“dak kollu li jikkostitwixxi l-Polonja”.
Dan
kollu f’idejn Omm Alla;
f’riġlejn is-salib fuq
il-Kalvarju, u fiċ-Ċenaklu
tal-Pentekoste!
Dan
kollu: L-istorja ta’ Art
Twelidna magħġuna għal millenju
ta’ suċċessjoni
tal-ġenerazzjonijiet – ukoll dik
preżenti u futura – minn kull
iben u bint għalkemm anonimi u
mhux magħrufa bħal dak is-Suldat
mhux Magħruf, li quddiem
il-qabar tiegħu ninsabu bħalissa...
Dan
kollu: ukoll l-istorja tal-popli
li għexu magħna u fostna, bħal
dawk li għal mijiet ta’ eluf
mietu bejn il-ħitan tal-għetto
ta’ Varsavja.
Dan
kollu nħaddan bil-ħsieb u
bil-qalb f’din l-Ewkaristija u
ninkludihom f’dan l-uniku
santissmu Sagrifiċċju ta’ Kristu,
fil-Pjazza tar-Rebħa.
U
ngħajjat, jien iben din l-art
Pollakka u fl-istess ħin jien,
Ġwanni Pawlu II Papa, ngħajjat
minn qiegħ dan il-millenju,
ngħajjat lejlet il-Pentekoste:
Jinżel l-Ispirtu tiegħek!
Jinżel l-Ispirtu tiegħek!
U
jġedded il-wiċċ tal-art.
Ta’
din l-Art! Amen.