"Id-dmir tan-Nisrani li jkun protagonista
fil-politika, għaliex jista’ jgħin biex id-demokrazija
terġa’ tikseb ir-ruħ tagħha. ...
"Filwaqt li n-Nisrani huwa konvint li
d-demokrazija hija s-sistema li l-aktar tiggarantixxi
l-partiċipazzjoni taċ-ċittadin fil-ħajja politika, huwa
jemmen li ma jistax ikun hemm demokrazija vera jekk ma tkunx
isserraħ fuq viżjoni retta ta’ min hu l-bniedem. ...
"In-Nisrani qatt ma jista’ jagħmel
kompromess fuq dan il-prinċipju għax inkella jiġu
kompromessi x-xhieda tal-fidi Nisranija fid-dinja u l-istess
għaqda u koerenza interjuri li hemm bejn l-Insara nfushom." |
IN-NISRANI FIL-POLITIKA
Lekċer pubbliku tal-Isqof ta' Għawdex,
Mons.
Mario Grech
fl-“Iskola Fortunato Mizzi”
31 ta’ Ottubru 2009
In-nies tagħna qed jitilfu l-fiduċja fl-istituzzjonijiet
demokratiċi. Għalkemm għandna parti mill-poplu li għandha
alleanza ma’ xi partit politiku jew ieħor minħabba dak kollu
li din l-alleanza tista’ ssarraf għall-gwadann personali, ma
jidhirx li għandna daqstant nies li huma interessati
fil-politika. Hemm dawk li huma partiġġjani imma m’humiex
politiċi! Hu probabbli li wieħed mill-motivi għaliex dan
qed iseħħ huwa għax id-demokrazija rappreżentattiva tinsab
fi kriżi, liema kriżi tikxef problema aktar wiesgħa u serja:
il-kriżi tal-kultura u taċ-ċiviltà f’din il-fażi ta’
tranżizzjoni minn epoka moderna għal epoka post-moderna.
Meta l-valuri li fuqhom iserraħ l-ekwilibriju
istituzzjonali jinbidlu jew jevaporaw, l-istituzzjonijiet
(il-familja, l-iskejjel, ix-xogħol, is-sistema politika,
eċċ) jibdew juru konsenturi. Il-kriżi strutturali tindika
li qed nitilfu s-sens etiku tal-ħajja.
Dan josservah il-Papa Benedittu XVI meta jikteb li “minħabba
l-influwenza ta’ fatturi ta’ ordni kulturali u ideoloġiku,
is-soċjetà ċivili u sekulari llum hija mitlufa – tinsab
f’sitwazzjoni ta’ fixla u konfużjoni. Intilfet l-evidenza
oriġinarja tal-fundament tal-essri uman u tal-imġieba etika
tiegħu. Id-duttrina fuq il-liġi morali naturali qed
tiskontra ruħha ma’ fehmiet li huma ċ-ċaħda diretta tagħha.
Dan kollu għandu konsegwenzi gravi fuq l-ordni ċivili u
soċjali”.
Jekk id-demokrazija tirrisolvi ruħha bħala sempliċi
inġinerija amministrattiva jew riżorsa ta’ poter fih
innifsu; jekk il-politiċi, li huma atturi prinċipali
fit-tħaddim tad-demokrazija rappreżentattiva, jittraskuraw
il-kuntatt ġenwin tagħhom maċ-ċittadini u, flok jaqdu
liċ-ċittadin, jinqdew bih; jekk il-casta politika
tkun strumentalizzata minn min għandu s-saħħa (politika,
finanzjarja kif ukoll reliġjuża!), jew minn interessi ta’ xi
grupp partikulari, allura s-sistema demokratika tkun marida
u hemm bżonn ta’ intervent urġenti.
Huwa fatt li fil-passaġġ mill-modernità għall-post-modernità
l-bniedem tilef il-viżjoni traxxendentali tal-ħajja u
għalhekk dgħajjef kull riferiment veritattiv. Sentenza ta’
Nietzsche tiġbor dan kollu: “Aħna rridu nkunu dak li aħna:
ġodda, irripetibbli, ma jista’ għalina ħadd, leġislaturi
tagħna nfusna, dawk li jivvintaw il-liġi għalihom infushom,
dawk li joħolqu lilhom infushom”.
Ċertament li dan il-ħsieb ta’ Nietzsche jirrifletti l-klima
li fiha jinsab il-bniedem illum: klima fejn il-bniedem jimxi
ma’ kull riħ!
Filfatt il-punt l-aktar dgħajjef tal-kultura politika
kurrenti jinsab fir-rabta li ntisġet bejn id-demokrazija u
r-relattiviżmu etiku. Konsegwenza ta’ dan il-fehmiet
politiċi, kulturali, morali u reliġjużi huma meqjusa
tal-istess valur u kollha leġittimi. Fl-istess waqt
il-libertà saret tfisser li wieħed jista’ jagħżel dak li
jrid, sakemm jirrispetta l-libertà ta’ ħaddieħor.
F’konfront ma’ dan il-kunċett ta’ demokrazija permissiva u
individwalista rridu nippreċiżaw li l-libertà politika la
hija u anqas ma tista’ sserraħ fuq l-idea relattivista li
l-ideat kollha fuq x’inhu ta’ ġid għall-bniedem huma veri u
għandhom l-istess valur. Kieku kien hekk il-ħajja
demokratika kienet tkun ridotta għal sempliċi pragmatiżmu;
f’dan il-każ ma jibqax lok għall-istituzzjonijiet pubbliċi,
għax flok ma dawn iservu bħala strumenti biex iħarsu l-ġid
komuni, jinbidlu fi strutturi ta’ poter u ta’ interessi
korporattivi. Għaldaqstant ma nkunux ’il bogħod mill-verità
jekk ngħidu li llum il-kwistjoni demokratika essenzjalment
hija kwistjoni morali.
Kif kien innota Alexis de Tocqueville, id-despotiżmu
m’għandux bżonn tar-reliġjon; imma l-libertà u d-demokrazija
iva. Quddiem l-inkapaċità li jagħraf x’inhu l-veru u
t-tajjeb, faċli li l-bniedem jaqa’ f’dak li huwa
irrazzjonali, iċedi għall-passjonijiet diżordinati, u jimxi
b’etika emottiva.
Il-bniedem sajjem fuq x’inhu l-għan aħħari tiegħu nnifsu
jsir vittma ta’ etika utilitarista. “Jekk ma jkunx hemm
verità aħħarija, li torjenta l-azzjoni politika, allura huwa
faċli li l-istess ideat jiġu strumentalizzati għal skop ta’
poter. Demokrazija mingħajr valuri faċilment tista’
tinbidel f’totalitarjaniżmu, kif tixhed l-istorja”.
Huwa f’dan il-kuntest li nara d-dmir tan-Nisrani li jkun
protagonista fil-politika, għaliex jista’ jgħin biex
id-demokrazija terġa’ tikseb ir-ruħ tagħha. Filwaqt li
n-Nisrani huwa konvint li d-demokrazija hija s-sistema li
l-aktar tiggarantixxi l-partiċipazzjoni taċ-ċittadin
fil-ħajja politika, huwa jemmen li ma jistax ikun hemm
demokrazija vera jekk ma tkunx isserraħ fuq viżjoni retta
ta’ min hu l-bniedem. In-Nisrani qatt ma jista’ jagħmel
kompromess fuq dan il-prinċipju għax inkella jiġu
kompromessi x-xhieda tal-fidi Nisranija fid-dinja u l-istess
għaqda u koerenza interjuri li hemm bejn l-Insara nfushom.
L-istess struttura demokratika li l-istat modern jixtieq
iwaqqaf tkun ħafna dgħajfa jekk ma tqegħidx fil-bażi ta’
kollox iċ-ċentralità tal-bniedem. Fuq kollox huwa r-rispett
lejn il-persuna li jagħmel possibbli l-partiċipazzjoni
demokratika. “Għax il-ħarsien tal-jeddijiet tal-persuna
huwa kundizzjoni meħtieġa biex iċ-ċittadini, sew bħala
individwi u sew bħala membri ta’ għaqdiet, jistgħu jieħdu
sehem attiv fil-ħajja u t-tmexxija tal-ħajja pubblika”.
Imma rridu ngħidu wkoll li l-impenn tan-Nisrani fil-politika
ħiereġ mhux biss mill-bżonn li għandha s-soċjetà, imma wkoll
min-natura stess tal-Vanġelu. Filfatt, meta tliet snin ilu
kien qed jindirizza kungress nazzjonali tal-Knisja
fl-Italja, il-Papa Benedittu XVI osserva li ma nistgħux ma
nagħtux kontenuti konkreti u prattikabbli lix-xhieda
Nisranija billi nistħarrġu kif din il-fidi tista’ titwettaq
u tiżviluppa f’dawk l-ambjenti fejn tiżvolġi l-esperjenza
umana. Hemm bżonn li l-Insara jsibu għajnuna biex
bl-azzjoni pastorali tagħhom tinħoloq rabta bejn il-fidi u
l-ħajja ta’ kuljum, bejn il-proposta tal-Vanġelu u t-tħassib
u x-xewqat li hemm fil-qalb tan-nies. F’dan l-istess
kuntest il-Papa jindika xi ftit eżempji fejn jidher li huwa
meħtieġ il-kontribut tan-Nisrani: fil-ħajja affettiva u
tal-familja, fid-dinja tax-xogħol u tal-mistrieħ,
fil-kamp tal-edukazzjoni u
tal-kultura, fl-impenn kontra l-faqar u l-mard, u f’dak li
għandu x’jaqsam mad-dmirijiet u r-responsabbiltajiet
tal-ħajja soċjali u politika.
Il-Knisja għandha l-missjoni li tkun
melħ tal-art, u għalhekk, imdawla mill-Vanġelu, hija toffri
dan il-kontribut lill-bniedem u lis-soċjetà. B’lealtà lejn
Kristu u lejn il-bniedem il-Knisja tkun tonqos jekk tassenti
ruħha minn dan il-proċess soċjali!
Bl-ebda mod dan ma jfisser li Knisja għandha tindaħal
fil-politika. Bħal kull realtà oħra temporali l-politika
hija realtà lajka, fis-sens li għandha bħala għan il-ġid
temporali tal-komunità ċivili. Biex jilħaq dan l-għan
il-politiku jħaddem regoli u strumenti propji u awtonomi, u
li m’humiex relatati mal-fidi. Darba Ġwanni Pawlu II
osserva li jekk in-norma reliġjuża tkun identifikata ma’ dik
ċivili, effettivament dan ikun qed joħnoq l-istess libertà
reliġjuża; anzi, ikun jillimita jew saħansitra jiċħad
il-jeddijiet umani inaljenabbli. L-għarfien tad-drittijiet
ċivili u politiċi, u t-tqassim tas-servizzi pubbliċi, ma
jistgħux jibqgħu kkundizzjonati minn konvinzjonijiet ta’
natura reliġjuża min-naħa taċ-ċittadini.
Fl-enċiklika Deus caritas est il-Papa Benedittu XVI
jgħallem li “il-Knisja ma tistax u m’għandhiex tieħu
f’idejha l-ġlieda politika biex toħloq soċjetà kemm jista’
jkun ġusta. La tista’ u lanqas għandha tieħu post l-istat.
Iżda hi la tista’ u lanqas għandha twarrab fil-ġenb
mit-tħabrik biex ikollna l-ġustizzja… Id-dmir dirett li
wieħed jaħdem għal ordni ġust fis-soċjetà huwa… propju
tal-lajċi li jgħixu l-fidi. Bħala ċittadini tal-istat huma
msejħin biex personalment jieħdu sehem minn ta’ quddiem
fil-ħajja pubblika. Għalhekk ma jistgħux jiċħdu sehemhom
‘fil-ħafna attivitajiet differenti ekonomiċi, soċjali,
leġislattivi, amministrattivi u kulturali, maħsuba biex
b’mod organizzat u b’liġijiet stabbiliti jkattru l-ġid
komuni’. Għal din ir-raġuni l-lajċi li jgħixu l-fidi
għandhom ifasslu sewwa l-ħajja soċjali, jistmaw l-awtonomija
leġittima tagħha, u jikkoperaw maċ-ċittadini l-oħra skond
is-setgħat rispettivi tagħhom, waqt li jwettqu
r-responsabbiltajiet tagħhom”.
Konvint li l-Knisja m’għandhiex mudelli ta’ ħajja politika
x’tipproponi,
fl-istess enċiklika l-Papa Benedittu
jkompli jistqarr li billi t-tagħlim soċjali tal-Knisja
jargumenta billi jibda mir-raġuni u mid-dritt naturali,
jiġifieri minn dak li jaqbel man-natura ta’ kull bniedem,
il-Knisja tagħraf sewwa li m’hix responsabbiltà tagħha li
hija stess tagħti saħħa lit-tagħlim tagħha b’mod politiku;
hija trid tgħin il-formazzjoni tal-kuxjenza fil-politika u
tagħti sehemha u tistinka biex jikbru sew l-għarfien
tal-esiġenzi veri tal-ġustizzja kif ukoll il-ħeffa biex dawn
jitwettqu, anki meta dan imur kontra interessi personali.
Dan ifisser li t-twaqqif ta’ ordni soċjali u ċivili ġust,
li bih jingħata lil kull wieħed dak li jmissu, huwa l-aqwa
dmir li kull ġenerazzjoni għandha taqbad mill-ġdid. Billi
din hija responsabbiltà politika, dan ma jistax ikun
inkarigu immedjat tal-Knisja. Iżda, billi fl-istess ħin
huwa responsabbiltà primarja tal-bniedem, il-Knisja għandha
d-dmir toffri s-sehem partikulari tagħha permezz tat-tisfija
tar-raġuni u l-formazzjoni etika, biex l-esiġenzi
tal-ġustizzja jkunu magħrufa u jistgħu jsiru fil-qasam
politiku.
Filfatt, fi kliem il-filosfu Augusto Del Noce, dik li
tissejjaħ “la rinascita cattolica”, li diġà kien
ħaseb fiha Ljun XIII meta ħarġet l-enċiklika Rerum
novarum, “doveva essere inscindibilmente
religiosa, filosofica e politica”. Fi kliem ieħor,
in-Nisrani li jrid iwettaq missjoni fil-politika jrid ikun
bniedem ta’ fidi u kapaċi biżżejjed biex din il-fidi jgħinha
tiġġenera kultura; għax, fi kliem Ġwanni Pawlu II, fidi li
ma ssirx kultura hija fidi li m’hix milqugħa b’mod sħiħ,
fidi li m’hix maħsuba u lanqas hija megħjuxa b’fedeltà.
Sfortunatament għal ħafna minna
f’Malta u Għawdex dan m’hux impenn faċli, għax it-twemmin
tagħna huwa kultura qabel m’huwa esperjenza tal-misteru;
l-adeżjoni tagħna għal Kristu aktar hija frott tal-ambjent
li tlajna fih, milli għax aħna ħallejna l-ġmiel ta’ Kristu
jsaħħarna warajh!
Awtonomija mill-kamp reliġjuż ma tfissirx awtonomija
mill-kamp tal-morali. Il-fatt li ċerti valuri morali
fundamentali (ħajja soċjali, ġustizzja, libertà, paċi,
rispett tal-ħajja, żwieġ u familja) jaqblu mat-tagħlim
Nisrani ma jfissirx li dawn il-valuri issa saru
“konfessjonali”; dan lanqas m’għandu jimplika ċaħda ta’
leġittimità ċivili tal-impenn politiku ta’ dawk li
jirrikonoxxuhom! Huwa skorrett u jfixkel min isejjaħ
“ġlieda konfessjonali” dawk id-dibattiti fuq punti etiċi li
jintervienu fihom l-Insara, meta dawn huma purament
dibattiti ċivili u umani.
Jien konvint li l-“lajċisti” Maltin f’pajjiżna għandhom
lezzjoni importanti x’jitgħallmu mill-Palazz
Élysées f’Pariġi:
id-definizzjoni korretta ta’ xi tfisser lajċità. Il-President
Franċiż, Nicolas Sarkozy, meta f’Settembru 2008 laqa’ lill-Papa
stqarr: “The dialogue
with religions is legitimate for democracy and respects the
principle of laïcité.
Religions – and in particular Christianity, with which we
share a long history – are legacies, living legacies of
debate and reflection, not only about God, but also about
mankind, society, and even that key concern today: nature
and environmental protection. It would be madness to
deprive ourselves of it, quite simply an offence against
culture and against thought.
This is why I call for positive
laïcité, a laïcité which
respects, an inclusive laïcité, one which debates,
not one which exludes or condemns. Nowadays when doubt and
their absorption with their own problems challenge our
democracies to address the problems of our time, positive
laïcité offers our consciences the possibility of comparing
ideas – going beyond beliefs and rituals – about the meaning
we want to give our existence; the quest for meaning”.
Meta sena qabel
din iż-żjara tal-Papa fi Franza, f’Diċembru 2007 Nicholas
Sarkozy iltaqa’ mal-Papa f’Ruma, fil-bażilika ta’ San
Giovanni Laterano, il-President Franċiż kien tenna l-istess
ħsieb: il-lajċità hija ħtieġa u opportunità… Fir-repubblika
lajka l-politiku m’għandux jagħmel għażliet minħabba
kunsiderazzjonijiet reliġjużi. Imma huwa importanti li r-riflessjoni
u l-kuxjenza tiegħu jkunu mdawla b’mod speċjali minn normi u
konvinzjonijiet ħielsa minn kontinġenzi immedjati. L-intelliġenza
u l-ispiritwalità kollha li għandna fin-nazzjon għandhom
jieħdu sehem. Inkunu ħafna aktar għaqlin jekk ngħaqqdu
flimkien ir-rikkezza li għandhom it-tradizzjonijiet
differenti. Huwa għalhekk li nappella mill-qalb biex
ikollna lajċità pożittiva, fis-sens li jkollna lajċità li,
filwaqt li tħares il-libertà tal-ħsieb, kemm ta’ min jemmen
u kemm ta’ min ma jemminx, ma tqisx ir-reliġjonijiet bħala
xkiel imma pjuttost bħala vantaġġ.
Fid-diskors ta’
tweġiba li għamel fl-Élysées
l-Papa, Benedittu XVI fisser kemm huwa meħtieġ li s-soċjetà
tikseb għarfien korrett ta’ x’inhi l-lajċità: “I am
firmly convinced that a new reflection on the true meaning
and importance of laïcité is now necessary. In fact,
it is fundamental, on the one hand, to insist on the
distinction between the political realm and that of religion
in order to preserve both the religious freedom of citizens
and the responsibility of the State towards them; and, on
the other hand, to become more aware of the irreplaceable
role of religion for the formation of consciences and the
contribution which it can bring to – among other things –
the creation of a basic ethical consensus in society”.
Il-“basic
ethical consensus”
li jsemmi l-Papa f’dan id-diskors ifakkarni fi proposta ta’
“progetto di etica mondale” li snin ilu kien għamel
it-teologu Hans Küng, liema proposta dakinhar kienet
intlaqgħet tajjeb minn ħafna: Ix-xjenza u l-pożittiviżmu ta’
żmienna ma jistgħux jiġġeneraw ethos. Hija l-filosofija
li għandha takkumpanja b’mod kritiku d-dibattitu xjentifiku
u tanalizza jekk il-konklużjonijiet li tasal għalihom ix-xjenza
humiex tajba jew le. Huwa għalhekk li Ratzinger jgħid li l-politika
hija arti marbuta mar-ratio: dik ir-raġuni naturali u
komuni għal kulħadd.
Stat lajk jeskludi kull riħa ta’
teokrazija u l-idea ta’ xi politika ddettata minn xi twemmin
partikulari. It-twemmin jaf idawwal il-politika, imma
wieħed ma jistax jittrasferixxi argument ta’ fidi fil-kamp
politiku. Il-politika għandha bħala gwida r-raġuni u l-virtujiet
naturali li huma l-prudenza, it-temperanza, il-ġustizzja u
l-qawwa. Politika bla bażi filosofika ma toffrix azzjoni
politika imma azzjoni teknika. Politika li ma tirrispettax
il-verità oġġettiva, li l-bniedem jista’ jiskopri bir-raġuni,
ma tibnix l-ordni imma tbejjet l-anarkija, u flok ma tkun
mezz biex il-bniedem igawdi l-ħelsien, tkompli tjassru.
F’dan il-kuntest, fl-impenn politiku
tiegħu n-Nisrani għandu jevita żewġ perikli: li jitkellem ta’
teologu meta huwa politiku, u li jagħmel ideoloġija
mir-reliġjon. Imma l-fidi fi Kristu hija dawl kbir
għall-kuxjenza tal-politiku Nisrani: il-Vanġelu, imsieħeb
mill-Maġisteru tal-Knisja, huwa utli ħafna għax idawwal
ir-raġuni tal-bniedem biex jagħraf il-verità.
Barra minn hekk hemm teologi, fosthom De
Lubac, li jitkellmu wkoll fuq l-aspett soċjali tad-domma.
Il-misteri li aħna l-Insara niċċelebraw fil-liturġija fihom
implikazzjonijiet antropoloġiċi, soċjali u ekoloġiċi! Dan
allura huwa l-element speċifiku li jista’ jikkontribwixxi
l-politiku
Nisrani.
Ma jistax ikun
hemm tħaddim tas-sistema demokratika jekk ma jkunx hemm
spazju għall-pluraliżmu, biex hekk tinstab l-aħjar tweġiba
għal sitwazzjonijiet soċjali, kulturali u ekonomiċi. Imma
dan il-pluraliżmu huwa leġittimu meta qed nitkellmu fuq
għażliet politiċi u mhux fir-rigward tal-etika! Il-pluraliżmu
etiku m’hux ħlief relattiviżmu etiku. Iċ-ċittadini Nsara
huma ħielsa li jagħmlu l-għażliet politiċi tagħhom sakemm
dawn ikunu kompatibbli mal-fidi u l-liġi morali naturali. F’dan
ir-rigward in-nota duttrinali tal-Kongregazzjoni tal-Fidi
fuq l-impenn tal-Kattoliċi fil-politika tippreċiża li hemm
“esigenze etiche fondamentali e irrinunciabili”, bħal
dawk li huma marbuta mal-abort, l-ewtanasja, il-ħarsien
tal-familja mibnija fuq iż-żwieġ u l-edukazzjoni tal-ulied.
Il-Papa Benedittu XVI għamel riferenza għal dawn l-“esigenze
etiche
fondamentali e irrinunciabili”
f’diskors li għamel lill-membri
tal-Partit Popolari
Ewropew fl-2006. Hawnhekk il-Papa
fisser li dawn il-prinċipji m’humiex verità ta’ fidi, anki
jekk il-fidi toffri dawl fuqhom u tikkonfermahom. Huma
prinċipji miktuba fin-natura umana u għalhekk huma komuni
għall-umanità kollha. Meta l-Knisja tiddifendihom hija ma
tkunx qed tagħmel azzjoni konfessjonali, imma l-azzjoni
tagħha hija indirizzata lill-bnedmin kollha,
irrispettivament mill-affiljazzjoni reliġjuża tagħhom.
Bħal
kull Nisrani ieħor
il-politiku
Nisrani
għandu d-dmir li jifforma l-kuxjenza tiegħu anki
fid-dawl tal-Maġisteru tal-Papa u
tal-isqfijiet:
“Evidently, this is true for all the baptised,
yet it is especially incumbent upon those who, by virtue of
their social or political position, must make decisions
regarding fundamental values, such as respect for human
life, its defence from conception to natural death, the
family built upon marriage between a man and a woman, the
freedom to educate one’s
children and the promotion of the common good in all its
forms (230). These values are not negotiable.
Consequently, Catholic politicians
and legislators, conscious of their grave responsibility
before society, must feel particularly
bound, on the basis of a properly formed conscience, to
introduce and support laws inspired by values grounded in
human nature”.
Jekk hija responsabbiltà
tar-rgħajja spiritwali li jgħinu fil-formazzjoni
tal-kuxjenza, huwa dritt ukoll tal-Insara
li jsibu gwida fir-rgħajja tagħhom. “Meta
l-isqfijiet jgħallmu f’għaqda mal-Isqof ta’ Ruma huma
għandhom ikunu mismugħa minn kulħadd b’venerazzjoni bħala
xhieda tal-verità divina u Kattolika; l-Insara għandhom
jaċċettaw il-ġudizzju tal-isqof tagħhom, mogħti f’isem
Kristu, fi ħwejjeġ ta’ fidi u ta’ morali, u joqogħdu għalih
b’qima reliġjuża”.
Kull politiku għandu piż enormi fuq
spallejh, għax bl-għażliet li jagħmel fil-kamp tiegħu huwa
jkun qed jibni jew iħott ċiviltà sħiħa; bil-liġijiet li
l-politiku jaħmi fil-parlament huwa jkun qed jolqot mhux
biss il-ħajja tal-individwi imma tas-soċjetà kollha kemm hi.
Għalhekk il-politku m’għandu qatt jieqaf ifittex il-verità.
Hemm bżonn li l-“moviment Kattoliku” ikun aktar preżenti
fil-politika lokali, la l-identità Kattolika m’hix ristretta
għal identità partitika; u għalhekk il-preżenza trasversali
tal-politiku Nisrani għandha tkompli tissaħħaħ. Dan
l-imperattiv m’hux biss ħiereġ mit-twemmin tagħna f’Ġesù
Kristu, imma wkoll għax is-soċjetà, partikularment
l-istituzzjonijiet demokratiċi nazzjonali u Ewropej,
jeħtiġuh. Meta fl-arena politika l-għajta irrazzjonali
tinstema’ tidwi, mhux dejjem ikun hemm eku qawwi biżżejjed
tal-vuċi razzjonali; anzi, xi drabi meta dan il-leħen
jinstema’ jkun iżarżar. Imma huwa fatt li bħala dixxiplu
ta’ Kristu l-politiku Nisrani ma jistax jagħti kontribut
politiku ġenwin jekk ma jkunx qed jagħmel esperjenza ta’
fidi. Il-politiku
Nisrani
matur huwa n-Nisrani matur.
“La
politica appartiene alla sfera della ragione, che
è
la ragione naturale e ragione comune a tutti”,
Joseph
Ratzinger
waqt tavola rotunda li saret fl-Università
tal-Lateran,
23 ta’
April
2003.
|