|
|
Għeżież ħuti,
Iċ-ċelebrazzjoni
liturġika tal-Velja tal-Għid
tagħmel użu minn żewġ sinjali
elokwenti. L-ewwel hemm in-nar
li jsir dawl. Hekk kif
il-purċissjoni tibda miexja
fil-knisja, mistura fid-dlam
tal-lejl, id-dawl tal-blandun
isir mewġa ta' dwal, u jitkellem
dwar Kristu bħala l-kewkba ta'
filgħodu li qatt ma tinżel –
il-Mulej li qam mill-Imwiet li
fih id-dawl rebaħ id-dlam.
It-tieni sinjal huwa l-ilma.
Min-naħa waħda, ifakkar
fl-ilmijiet tal-Baħar l-Aħmar,
ix-xejra għall-agħar u l-mewt,
il-misteru tas-Salib. Imma issa
huwa ppreżentat lilna bħala ilma
tan-nixxiegħa, element li jagħti
l-ħajja f'nofs in-nixfa. Hekk
isir ix-xbieha tas-sagrament
tal-magħmudija, li permezz
tiegħu aħna jkollna sehem
fil-mewt u l-qawmien ta' Ġesù
Kristu.
Iżda dawn
is-sinjali kbar tal-ħolqien,
tad-dawl u tal-ilma mhumiex
l-uniċi elementi li jfasslu
l-liturġija tal-Velja tal-Għid.
Karatteristika essenzjali oħra
hija l-laqgħa abbundanti
mal-kliem tal-Iskrittura Mqaddsa
li tipprovdi. Qabel ir-riforma
liturġika kien hemm tnax-il qari
mit-Testment il-Qadim u tnejn
mit-Testment il-Ġdid. Il-qari
tat-Testment il-Ġdid inżamm.
L-għadd ta' qari tat-Testment
il-Qadim ġie ffissat għal seba',
iżda skont is-sitwazzjoni
lokali, dawn jistgħu jitnaqqsu
għal tlieta. Il-Knisja tixtieq
toffrilna dehra panoramika
tal-mod kif seħħet l-istorja
tas-salvazzjoni, li tibda
bil-ħolqien, tgħaddi
għall-għażla u l-ħelsien ta’
Iżrael sa x-xhieda tal-profeti
li permezz tagħha din l-istorja
kollha kemm hu hija diretta
dejjem aktar b’mod ċar lejn Ġesù
Kristu. Fil-tradizzjoni
liturġika dawn is-siltiet kollha
kienu msejħa profeziji. Ukoll
meta ma jkunux qed ibassru
grajjiet fil-ġejjieni b'mod
dirett, għandhom karattru
profetiku, juruna x’hemm ġewwa
l-pedament u x-xejra
tal-istorja. B’hekk il-ħolqien u
l-istorja jintwerew b’mod
trasparenti f’dak li huwa
essenzjali. B'dan il-mod huma
jaqbduna minn idejna u jmexxuna
lejn Kristu, juruna d-Dawl kif
tassew hu.
Fil-Velja
tal-Għid, il-vjaġġ tul
il-mogħdijiet tal-Iskrittura
Mqaddsa jibda bir-rakkont
tal-ħolqien. Dan huwa l-mod kif
il-liturġija tgħidilna li
l-istorja tal-ħolqien hija
minnha nnifisha profezija.
Mhuwiex tagħrif dwar il-proċessi
esterni li permezz tagħhom
il-kosmos u l-bniedem innifsu
inħalqu. Il-Missirijiet
tal-Knisja dan kienu jafuh sew.
Huma ma interpretawx l-istorja
bħala rakkont tal-proċess kif
oriġinaw l-affarijiet, imma
pjuttost bħala werrej ta’ dak li
hu essenzjali, x’inhu tassew
il-bidu u t-tmiem tal-esseri
tagħna. Issa, wieħed jista’
jistaqsi: huwa daqshekk
importanti li wieħed jitkellem
ukoll dwar il-ħolqien matul
il-Velja tal-Għid? Ma nistgħux
nibdew bil-ġrajjiet fejn Alla
jsejjaħ il-bniedem, jifforma
poplu għalih innifsu u joħloq
l-istorja tiegħu permezz ta’
bnedmin fuq l-art? It-tweġiba
għandha tkun: le. Li tħalli
barra l-ħolqien jfisser li ma
tkunx qed tifhem il-vera storja
ta' Alla mal-bnedmin, iċċekknu,
ma tarax il-veru ordni tal-kobor
tiegħu. Ħarsa fit-tul lejn
l-istorja stabbilita minn Alla
tibqa’ sejra sal-oriġini, lura
għall-ħolqien. Il-professjoni
tal-fidi tagħna tibda bil-kliem:
"Aħna nemmnu f'Alla, il-Missier
li jista’ kollox, li ħalaq
is-sema w l-art". Jekk inħallu
barra l-bidu tal-Kredu,
l-istorja tas-salvazzjoni kollha
kemm hi ssir limitata wisq u
żgħira wisq.
Il-Knisja mhix xi tip ta'
assoċjazzjoni li tikkonċerna
lilha nnifisha mal-bżonnijiet
reliġjużi tal-bniedem iżda hija
limitata għal dak il-għan. Le,
hija ġġib lill-bniedem f'kuntatt
ma' Alla u għalhekk mal-għajn
ta’ kulma hu.
Għalhekk aħna nirrelataw
ma' Alla bħala Ħallieq, u
għalhekk għandna
r-responsabbiltà għall-ħolqien.
Ir-responsabbiltà tagħna twassal
sal-ħolqien għaliex dan ġej
mill-Ħallieq. Huwa għaliex Hu
ħalaq kollox li Alla jista'
jagħtina l-ħajja u jidderieġi
ħajjitna. Il-ħajja fil-fidi
tal-Knisja ma tinvolvix biss
għadd ta' sentimenti, xi nħossu
u forsi obbligi morali. Tħaddan
il-bniedem kollu kemm hu,
mill-oriġini tiegħu sad-destin
etern tiegħu. Huwa biss għax
il-ħolqien huwa ta’ Alla li aħna
nistgħu npoġġu lilna nfusna
kompletament f'idejh. U biss
għax hu l-Ħallieq li jista'
jagħtina l-ħajja għal dejjem.
Il-ferħ bil-ħolqien, ir-radd
il-ħajr għall-ħolqien u
r-responsabbiltà għalih kollha
kemm huma japppartjenu flimkien.
Il-messaġġ
ċentrali tar-rakkont tal-ħolqien
jista' jiġi mfisser b'mod aktar
preċiż. Fil-kliem tal-ftuħ
tal-Evanġelju tiegħu, San Ġwann
jiġbor fi ftit kliem it-tifsira
essenzjali ta' dak ir-rakkont
f’dawn il-kelmtejn weħidom:
"Fil-bidu kien il-Verb".
Fil-fatt, ir-rakkont tal-ħolqien
li smajna qabel huwa
kkaratterizzat bi frażi li
nsibuha ripetuta: "U Alla qal
..." Id-dinja hija prodott
tal-Kelma, tal-Logos, kif
San Ġwan jesprimiha, billi juża
terminu ta’ qofol fil-lingwa
Griega. "Logos" tfisser
"raġuni", "sens", "kelma".
Mhijiex raġuni pura u sempliċi,
iżda Raġuni kreattiva, li
titkellem u tikkomunika lilha
nfisha. Hija Raġuni li hija, kif
ukoll toħloq, sens. Ir-rakkont
tal-ħolqien jgħidilna,
għaldaqstant, li d-dinja hija
prodott ta' Raġuni kreattiva.
Għalhekk tgħidilna li, mhux biss
m’hemmx nuqqas ta' raġuni u
libertà fl-oriġini tal-ħwejjeġ
kollha, iżda s-sors ta' kollox
huwa r-Raġuni kreattiva,
l-imħabba u l-libertà. Hawnhekk
qed inħabbtu wiċċna
mal-alternattiva tal-aħħar li
tilgħabha fid-disputa bejn
il-fidi u n-nuqqas ta’ twemmin:
huma l-irrazzjonalità, in-nuqqas
ta' libertà u dak li purament
inzerta l-oriġini ta' kollox,
jew huma ir-raġuni, il-libertà u
l-imħabba l-oriġini ta’ kulma
hu? Il-primat lil min
jappartjeni, lin-nuqqqs ta’
raġuni jew lir-raġuni? Fl-aħħar
mill-aħħar kollox jorbot fuq
dan. Bħala bnedmin li nemmnu
aħna nwieġbu, bir-rakkont
tal-ħolqien u ma' San Ġwann, li
fil-bidu hija r-raġuni. Fil-bidu
hemm il-ħelsien. Għalhekk ħaġa
tajba li tkun persuna umana.
Mhuwiex il-każ li fl-univers li
qed jespandi, iktar tard, f'xi
rokna ċkejkna tal-Kosmos,
evolvew kif ġie ġie xi
speċijiet, li jgħixu, kapaċi
jirraġunaw u jippruvaw isibu
razzjonalità fil-ħolqien, iġibu
r-razzjonalità fih. Jekk
il-bniedem kien sempliċiment
prodott ġie kif ġie ta'
evoluzzjoni f'xi post imtarraf
tal-univers, allura l-ħajja
tiegħu ma tagħmilx sens jew
saħansitra tista' jkun ċans
tan-natura. Imma le, ir-Raġuni
qiegħda hemm fil-bidu: Raġuni
kreattiva, divina. U minħabba li
hija Raġuni, ħolqot ukoll
il-libertà; u billi l-ħelsien
jista’ jiġi abbużat, jeżistu
wkoll forzi li huma ta' ħsara
għall-ħolqien. Għalhekk, linja
sewda ħoxna, biex ngħidu hekk,
ġiet mgħoddija fl-istruttura
tal-univers u fin-natura
tal-bniedem. Iżda minkejja din
il-kontradizzjoni, il-ħolqien
nnifsu jibqa' tajjeb, il-ħajja
tibqa' tajba, għax fil-bidu
tinsab r-Raġuni tajba, l-imħabba
kreattiva ta' Alla. Għalhekk
id-dinja tista’ tiġi salvata.
Għalhekk nistgħu u għandna
npoġġu lilna nfusna fuq in-naħa
tar-raġuni, il-libertà u
l-imħabba - fuq in-naħa ta' Alla
li tant iħobb tant li sofra
għalina, li mill-mewt tiegħu
tista' toħroġ ħajja ġdida,
definittiva u mfejqa.
Ir-rakkont
ħolqien, fit-Testment il-Qadim,
li aħna smajna jindika b'mod ċar
dan l-ordni ta' realtajiet. Iżda
dan iwassalna pass ieħor 'il
quddiem. Dan bena il-proċess
tal-ħolqien fi ħdan il-qafas ta’
ġimgħa li wasslet għas-Sabbath,
li fih isib il-milja tiegħu.
Għal Iżrael, is-Sabbath kien
il-jum li fih kulħadd seta’
jieħu sehem fil-mistrieħ ta'
Alla, fejn il-bniedem u
l-annimali, is-sid u l-ilsir,
kbar u żgħar kienu magħqudin
fil-libertà t'Alla. Għalhekk
is-Sabbath kien tifsira tal-Patt
bejn Alla u l-bniedem u
l-ħolqien. B'dan il-mod,
il-komunjoni bejn Alla u
l-bniedem ma tidhirx bħala xi
ħaġa extra, xi ħaġa miżjuda
aktar tard ma’ dinja diġà
maħluqa kollha kemm hi. Il-Patt,
komunjoni bejn Alla u l-bniedem,
huwa predispost fil-profond
tal-ħolqien. Iva, il-Patt huwa
r-raġuni intrinsika tal-ħolqien,
bħalma l-ħolqien huwa
l-presuppost estern tal-Patt.
Alla għamel id-dinja sabiex ikun
hemm post fejn jista'
jikkomunika l-imħabba tiegħu, u
li minnu t-tweġiba tal-imħabba
terġa' lura għal għandu. Quddiem
Alla, il-qalb tal-bniedem li
tagħtih tweġiba hija akbar u
aktar importanti mill-immens
kosmos materjali li, ċertament,
jippermettilna naraw fih xi ħaġa
mill-kobor ta’ Alla.
Fl-Għid u
mill-esperjenza paskali
tal-Insara, però, jeħtieġilna
nmiddu pass ieħor. Il-Sabbath
huwa s-seba' jum tal-ġimgħa.
Wara sitt ijiem li fihom
il-bniedem, f'ċertu sens,
jipparteċipa fix-xogħol
tal-ħolqien ta' Alla, is-Sabbath
huwa l-jum tal-mistrieħ. Imma
fil-Knisja hi u titwieled ġrat
xi ħaġa li qatt ma nstemgħet:
minflok, il-post tas-Sabbath,
is-seba' jum, ittieħed
mill-ewwel jum.
Bħala l-jum tal-ġemgħa
liturġika, huwa l-jum tal-laqgħa
ma' Alla permezz ta’ Ġesù Kristu
li bħala l-Mulej
Imqajjem-mill-Mewt iltaqa' ma’
dawk li mxew wrajh fl-ewwel jum,
il-Ħadd, wara li kienu sabu
l-qabar vojt. L-istruttura
tal-ġimgħa inqalbet. Ma
tippuntax iżjed lejn is-seba'
jum, bħala l-ħin fejn wieħed
jipparteċipa fil-mistrieħ ta'
Alla. Tibda bl-ewwel jum bħala
l-jum tal-laqgħa mal-Mulej
Imqajjem mill-Mewt.
Din il-laqgħa dejjem
isseħħ mill-ġdid f'kull
ċelebrazzjoni tal-Ewkaristija,
meta l-Mulej jerġa 'jidħol
f'nofs id-dixxipli tiegħu u
jagħti lilu nnifsu, jippermetti
lilu nnifsu, biex ngħidu hekk,
jintmess minnhom, joqgħod fuq
il-mejda magħhom. Din il-bidla
hija tassew straordinarja, meta
wieħed iqis li s-Sabbath,
is-seba’ jum, li kienu jħarsu
lejh bħala l-jum tal-laqgħa ma'
Alla, għandu għeruq tant
profondi fit-Testment il-Qadim.
Jekk inżommu quddiem għajnejna
kemm il-moviment mix-xogħol lejn
jum il-mistrieħ jikkorrispondi
ma’ ritmu naturali, in-natura
drammatika ta' din il-bidla
aktar tolqotna. Dan l-iżvilupp
rivoluzzjonarju li seħħ fil-bidu
tal-istorja tal-Knisja jista'
jiġi spjegat biss bil-fatt li xi
ħaġa verament ġdida seħħet f’dak
il-jum. L-ewwel jum tal-ġimgħa
kien it-tielet jum wara l-mewt
ta' Ġesù. Kien il-jum meta wera
ruħu lid-dixxipli tiegħu bħala
l-Mulej Mqajjem mill-Mewt.
Fil-verità, din il-laqgħa kellha
xi ħaġa li taħsdek. Id-dinja
nbidlet.
Dan il-bniedem li miet
issa beda jgħix ħajja li ma
kenitx mhedda minn xi mewt. Ġiet
inawgurata forma ġdida
tal-ħajja, dimensjoni ġdida
tal-ħolqien. L-ewwel jum, skont
ir-rakkont tal-Ġenesi, huwa
l-jum li fih jibda l-ħolqien.
Issa kien jum il-ħolqien b'mod
ġdid, sar il-jum tal-ħolqien
il-ġdid. Niċċelebraw l-ewwel
jum. U meta nagħmlu hekk inkunu
qed niċċelebraw lil Alla
l-Ħallieq u l-ħolqien Tiegħu.
Iva, aħna nemmnu f'Alla,
il-Ħallieq tas-sema w l-art. U
niċċelebraw lil Alla li sar
bniedem, li bata, miet, kien
midfun u reġa' qam.
Niċċelebraw ir-rebħa
darba għal dejjem tal-Ħallieq u
tal-ħolqien Tiegħu. Niċċelebraw
din il-ġurnata bħala l-oriġini u
l-għan tal-eżistenza tagħna.
Niċċelebrawh għaliex issa,
bis-saħħa tal-Mulej Imqajjem,
ġie stabbilit darba għal dejjem
li r-raġuni hija aktar
b'saħħitha minn nuqqas ta’
raġuni, il- verità hija aktar
b'saħħitha mill-gideb, l-imħabba
iktar b'saħħitha mill-mewt.
Niċċelebraw l-ewwel jum għax
nafu li l-linja sewda miġbuda
madwar il-ħolqien ma tibqax għal
dejjem. Niċċelebrawh għaliex
aħna nafu li issa jiswew għal
dejjem dawk il-kliem fl-aħħar
tar-rakkont tal-ħolqien: "U
ħares Alla lejn kull ma kien
għamel, u, ara, kollox kien
tajjeb ħafna" (Ġen 1:31). Ammen.
Miġjub mit-Taljan għall-Malti
minn Louis Spiteri |
