QADDISIN GĦAL MARZU
SAN KAŻIMIRU
Prinċep: 1458 – 1484
San Każimiru twieled fit-3 ta’ Ottubru, 1458, fil-palazz rjali ta’ Krakow, il-Polonja. Kien it-tielest fost it-tlettax-il wild tar-Re Każimiru IV tal-Polonja, u ta’ Eliżabetta, prinċipessa ta’ l-Awstrija.
Sa minn tfulitu kien reliġjuż, u għal xi żmien, kien jieħ d-direzzjoni spiritwali tiegħu mingħand il-kanonku Ġwann Dlugosz, bniedem ta’ spiritwalita’ kbira.
Kellu devozzjoni kbira lejn il-Madonna, u kien jgħidilha kuljum italba ”Omni die die Mariae” (Kuljum, kuljum, għanni lil Marija), ta’ San Anselmu, u xtaq li meta jmut kopja ta’ din it-talba tindifen miegħu.
Kien jgħix ħajja semplici u mingħajr privileġġi li kellu bħala Prinċep. Anzi kien juża flusu u l-influwenza tiegħu biex jgħin lill-foqra.
Fl-1471, meta lanqas biss kellu ħmistax-il sena , missieru bagħtu jmexxi l-armata, u jinvadi l-Ungerija biex ineħħi lir-Re Matthias Covinus mis-setgħa, u jilħaq u floku. Iżda meta għaraf li kien ser iwettaq inġustizzja, malajr abbanduna dan il-pjan. Biex ma jżidx is-sens ta’ telfa f’missieru, mar irtira għal tliet xhur fil-kastell ta’ Dobzki.
Mill-1479 sa l-1483, San Każimiru ggverna l-Polonja flok missieru li kien mar il-Litwanja. Il-Pollakki kienu jaraw fih raġel twajjeb u rett, u kienu jħobbuh ħafna.
Meta missieru ried iżewwġu lit-tifla ta’ l-Imperatur Federiku, ma riedx. Kien ilu li għamel il-vot taċ-ċelebat.
Miet tiżiku. Fl-eta ta’ ħamsa u għoxrin sena, fl-4 ta’ Marzu 1484.
Huwa l-Patrun tal-Polonja.
Ħsieb
Xejn ma jagħmilna unur ikbar, daqs dak li nunuraw lil Ġesù Kristu fil-persuna tal-fqar. Irrid inwarrab kull glorja biex inservi l-ifqar fost il-fqar. (San Każimiru)
SANTA PERPETWA U SANTA FELIĊITA
Martri: ? – 203
Santa Perpetwa kienet mara sinjura, edukata fl-aħjar skejjel, żagħżugħa ta’ 22 sena, miżżewġa u kellha tarbija. Kienet mill-belt ta’ Thuburbo, ftit l-isfel minn Kartaġni, fl-Afrika ta’ Fuq (illum it-Tuneżija).
Santa Feliċita kienet ilsira, seftura ta’ Perpetwa, u kienet qed tistenna tarbija, li fil-fatt welditha meta kienet il-ħabs, ftit ġranet qabel mietet.
It-tnejn kienu qed iħejju ruħhom biex jitgħammdu, meta fil-persukuzzjoni ta’ Settimu Severu, ġew arrrestati u mitfugħin il-ħabs, flimkien ma’ l-ilsiera Revokatu, Saturninu u Sekundulu, u wara wkoll il-Katekist Saturu.
Missier Perpetwa riedha tiċħad il-Fidi biex issalva ħajjitha. Darba minnhom urietu vażett u qaltlu: “Missier, qed tara dan il-vażett? Jista’ dan ikun xi ħaġa oħra? Lanqas jien ma nista’ nkun ħaġa oħra għajr isranija”.
Perpetwa u Feliċita kienu kkundannati għall-mewt, biex jittieklu mill-annimali selvaġġi fl-anfiteatru. It-trabi tagħhom ittieħdu u trabbew mill-Insara.
Billi l-annimali selvaġġi ma messewhomx, ġew maqtula bix-xabla mill-gladjaturi, fis-7 ta’ Marzu 203.
Isimhom insibuh fir-Raba’ Talba Ewkaristika tal-Quddiesa.
Ħsieb
”Ibqgħu qawwija fil-fidi, u ħobbu lil xulxin. Tħallux is-sofferenzi jaqtgħulkom qalbkom.” Santa Perpetwa qalet dan il-kliem lil xi Nsara li rat meta kienet fl-arena).
SAN ĠWANN TA’ ALLA
Reliġjuż: 1495 – 1550
San Ġwann twieled f’Montemor, il-Portugal, fl-1495, minn ġenituri fqar iżda nsara tajbin.
Żogħżitu għaddieha fi Spanja, ma’ ragħaj sinjur, u kien sejjer tajjeb ħafna miegħu, sakemm dan ried iżewġu lil bintu. Billi San Ġwann ma riedx jiżżewweġ telaq, u daħal suldat.
Ħa sehem fil-gwerra kontraq Franza, u fl-Ungerija kontra t-Torok, fiż-żmien li Karlu V kien Re ta’ Spanja. Il-kumpanija ħażina nissietu l-prattika tar-Reliġjon u ttraskuraha bis-sħiħ.
Fl-1536, ħareġ minn suldat, u sab jaħdem bħala ragħaj. Bil-mod beda jbiddel ħajtu. Wasal biex iddeċieda li jmur l-Afrika biex jeħles l-ilsiera ħalli jpatti għal dnubietu. Issa kellu 40 sena.
Mill-Afrika mar Ġibilta’. Fl-1538, kien fi Granada, Spanja, fejn fetaħ ħanut u beda jbigħ kotba, santi, inkwatri tal-qaddisin u affarijiet reliġjużi.
Ġurnata waħda, sama’ priedka mingħand il-Beatu Ġwanni ta’ Avila, u tant laqtitu li ta kull ma kellu lill-foqra, u beda jibki dnubietu pubblikament fit-toroq. Spiċċa biex daħħluh għal żmien qasir bħala pazjent fi sptar tal-moħħ.
Fl-1540, kera dar u beda jżomm fiha nies morda li kienu fqar. Kien jieħu ħsiebhom kollox waħdu. Ien idur bihom, u fl-istess waqt kien isib il-ħin biex ibigħ l-injam u xi affarijiet oħra biex jaqla’ l-għixien tiegħu ta’ kuljum.
F’qasir żmien, l-għajnuna mingħand il-qassisin, tobba u bosta oħrajn bdiet ġejja qatigħ.
Tnejn minn dawk li offrew lilhom infushom biex jgħinu lil San Ġwann, kienu għedewwa ta’ xulxin, għamlu paċi, u saru l-qalba ta’ l-Ordni ”Fratelli Ospidalieri ta’ San Ġwann ta’ Alla”, li twaqqaf għoxrin sena wara mewtu.
Miet waqt li kien jitlob fuq iekobbtejh fl-eta’ ta’ 55 sena, fit-8 ta’ Marzu, 1550.
Il-Papa Ljun XIII ħatru Patrun ta’ l-Isptarijiet u ta’ l-agunizzanti.
Ħsieb
X’qed nagħmel jien biex bħal San Ġwann ta’ Alla, nuri tjieba u ħniena ma’ min hu mġarrab mill-hemm tad-dinja? Dak li nagħmlu ma’ l-oħrajn, Ġesù jqisu magħmul lilu nnifsu.
SANTA FRANĠISKA RUMANA
Reliġjuża: 1384 – 1440
Santa Franġiska twieldet fl-1384, fi Trastevere f’Ruma, għand familja sinjura.
Kellha ħajra li ssir soru, iżda biex tobdi lill-ġenituri tagħha żżewġet ta’ tlettax-il sena lil Lorenzo Ponziano, nobbli Ruman. Kien żwieġ feliċi li dam għal 40 sena, u kellhom żewġ subien u tifla.
Franġiska, li minn dejjem kellha x-xewqa li tgħin lill-foqra, iltaqgħet mal-mara ta’ ħu żewġha, Vannozza, li kellha l-istess ħajra, u flimkien, bil-barka ta’ żwieġhom, bdew ħidma għal dawk li kienu fil-bżonn. Kienu ta’ għajnuna kbira għal dawk li ġew milquta mill-epidemija tal-pesta li xterdet f’Ruma.
Fl-1408, il-familja ta’ żewġha ġiet ippersegwitata u mfaqqra mit-truppi ta’ Ladislaw ta’ Napli li kien qed jappoġġa lill-Antipapa Ġwanni XXIII.
Fl-1410, Ladislaw raġa’ nvada Ruma, u mhux biss għamel straġi mill-propjeta’ tal-familja ta’ Ponzjano, imma saħansitra immaltratta lil Lorenzo li baqa’ jbati tul il-kumplament ta’ ħajtu.
Fl-1413, binha ż-żgħir miet kawża tal-pesta li kienet reġgħet ħakmet Ruma. Ftit wara bintha mietet ukoll.
Fl-1414, binha l-kbir iżżewweġ, u l-mara li ħa kienet tiddisprezza lil Franġiska, iżda ma baqgħetx wara li mardet serjament u ġiet ikkurata minn Franġiska nnifisha.
Franġiska fetħet parti minn darha bħala sptar. U fl-1426, billi xi nisa ngħaqdu magħha biex jgħinuha fix-xogħol li kienet qed tagħmel mal-morda, waqfet l-Oblati ta’ Marija, komunita’ għan-nisa li ma kienu marbuta bl-ebda voti ħlief li joffru ruħhom għas-servizz ta’ Alla u tal-foqra..
Franġiska ma kinetx tgħix fil-omunita’, iżda fid-dar tagħha ma’ żewġha. Kienet tgħid: ”Il-mara miżżewġa għandha tħalli anki l-artal biex tħobb ’l Alla fil-qadi tad-dar.”
Meta żewġha miet, fl-1436, Franġiska daħlet fil-omunita’, u ma damitx ma ġiet eletta bħala s-Superjura.
F’hajjitha kellha ħafna rivelazzjonijiet u estasijiet. Hi waħda mill-mistiċi kbar tas-seklu ħmistax. Mietet fid-9 ta’ Marzu, 1440, fl-eta’ ta’ 56 sena.
Talba
Mulej Alla tagħna, agħmel li nibqgħu magħqudin miegħek, ikunu xi jkunu s-sitwazzjonijiet li nkunu ninsabu fihom, u jkun kemm ikun tqil il-hemm li minnu ngħaddu minn żmien għal żmien tul il-ħajja tagħna.
SAN PATRIZJU
Isqof: 385 – 461
Id-data u l-post tat-twelid ta’ San Patrizju huma nċerti. Twieled f’madwar is-sena 385, f’Dunbarton, l-Iskozja, jew f’Cumberland, l-Ingilterra.
Ġurnata waħda, meta kellu sittax-il sena, waqt li kien fir-razzett ta’ missieru, ġie maqbud u mbagħad mibjugħ bħala lsir fl-Irlanda. Sitt snin wara ħarab, u raġa’ lura lejn id-dar.
Fil-kaptivita’ tiegħu fl-Irlanda rnexxielu jitgħallem tajjeb l-ilsien tal-pajjiż, u nissel xewqa kbira fih li jwassal il-fidi Nisranija lill-poplu Irlandiż.
Patrizju studja fil-Monasteru ta’ Lerins fi Franza, fis-snin 412 sa 415. Għal ħmistax-il sena wara, kien f’Auxerre, fejn probabbilment kien ġie ordnat saċerdot fis-sena 417, minn San Amator.
Fis-sena 432, Patrizju ġie kkonsagrat Isqof, u ftit wara mar fit-tramuntana ta’ l-Irlanda fejn ġie milqugħ tajjeb mill-mexxejja Irlandiżi. Ma damx ma beda jwaqqaf knejjes ma’ l-Irlanda kollha, u minkejja t-tfixkil qawwi li kienu jagħmlulu d-Druwidi (saċerdoti saħħara pagani), irnexxielu jagħmel ħafna konverżjonijiet.
Fis-sena 444, wara żjara li kien għamel f’Ruma, stabilixxa s-sede tiegħu fil-belt ta’ Armagh, li saret iċ-ċentru tal-ħidma tal-Knisja Kattolika fl-Irlanda.
San Patrizju miet fis-sena 461. Hu l-Patrun ta’ l-Irlanda, u hu għalll-Irlandiżi bħalma San awl hu għall-Maltin. Il-jum tal-festa tiegħu hu btala pubblika, u jinżamm hekk mhux biss fl-Irlanda, iżda kull fejn hemm komunitajiet Irlandiżi.
Talba
Mulej Alla li tista’ kollox, għaqqad u saħħaħ il-poplu Irlandiż fil-Fidi Nisranija, li għaliha San Patrizju ħadem b’ħeġġa l-iktar kbira.
SAN ĊIRILLU TA’ ĠERUSALEMM
Isqof u Duttur tal-Knisja: 315 – 386
San Ċirillu twieled fis-sena 315 minn ġenituri nsara, u ġie edukat f’Ġerusalemm.
Ġie ordnat saċerdot minn San Massimu, l-Isqof ta’ Ġerusalemm. Kienet l-għaxqa tiegħu jgħallem u jipprepara l-katekumeni għall-magħmudija.
Meta San Massimu miet, Ċirillu laħaq floku fis-sena 349, fi żmien meta l-Knisja kellha tħabbat wiċċha bil-kbir ma’ l-ereżija ta’ Arju, li Ċirillu kkumbatta b’ħiltu kollha.
Fis-sena 357, ġie mkeċċi minn Ġerusalemm minn Akaċju, l-Arċisqof Metropolitan ta’ Ċesarija li kien Arjan, u mar f’Tarsus. Iżda sentejn wara, il-Kunsill ta’ Selewkja ġabu lura f’Ġerusalemm.
Fis-sena 360, Akaċju reġa keċċieh bl-għajnuna ta’ l-Imperatur Kostanzu, iżda sena wara ġie msejjaħ lura mill-Imperatur Ġuljanu (li ‘l quddiem ġie msejjaħ l-“Apostata”), li kien laħaq flok Kostanzu.
San Ċirillu ra l-attentat ta’ Ġuljanu l-Apostata jisfaxxa fix-xejn meta bi sfida għall-kliem ta’ Ġesù ried jerġa’ jibni t-tempju ta’ Ġerusalemm.
Għat-tielet darba, Ċirillu ġie mkeċċi minn Ġerusalemm. Din id-darba mill-Imperatur Arjan Valent fis-sena 367. Ħdax-il sena wara, ġie msejjaħ lura mill-Imperatur Teodosju, fejn baqa’ sakemm miet fil-paċi, tmien snin wara, fit-18 ta’ Marzu 386.
Fis-sena 381, attenda l-Konċilju ta’ Kostantinopli, fejn aċċetta l-verżjoni sħiħa tal-Kredu ta’ Niċea.
Ħsieb
Fil- magħmudija tmut u titwieled fl-istess waqt. L-ilma tas-salvazzjoni hu kemm il-qabar, u kemm l-omm. ”Hemm żmien biex titwieled u żmien biex tmut” tgħid l-Iskrittura, iżda fil-magħmudija jiġri l-kuntrarju. Iż-żmien li fih tmut hu ż-żmien li fih titwieled. (San Ċirillu)
SAN ĠUŻEPP
Ir-raġel tal-Verġni Mqaddsa Marija: (L-Ewwel Seklu)
San Ġużepp, kien min-nisel tas-Sultan David, u kien daqxejn ta’ ħaddiem bis-sengħa ta’ mastrudaxxa, f’Nazaret.
Dan il-bniedem umli twajjeb u qaddis kellu responsabbilta’ mill-akbar fdata f’idejh, jew aħjar ġie mogħti lilu privileġġ uniku, dak li jieħu ħsieb il-Madonna u ’l Ġesù.
Marija, wara li tgħarrset ma’ Ġużeppi, qabel ma marru joqogħdu flimkien, saret omm bil-ħidma ta’ l-Ispirtu s-Santu. Żewġha Ġużeppi, li kien raġel ġust, ma riedx ixandarha quddiem kulħadd; għalhekk għamel il-ħsieb li jibgħatha bil-moħbi tan-nies. Meta kien għadu qiegħed jaħsibha, deherlu anġlu tal-ulej fil-ħolm u qallu: ”Ġużeppi, bin David, xejn la tibża’ tieħu lil Marija b’martek, għax dak li tnissel fiha ġej mill-Ispirtu s-Santu.” (Mt. 1”18)
San Ġużepp assista lill-Madonna fit-twelid ta’ Binha. Tmint ijiem wara, ħa ħsieb li t-Tifel ikun ċirkonċiż, u semmieh Ġesù kif kien amarlu l-anġlu.
Erbgħin jum wara t-twelid tat-Tarbija, mar fit-tempju ta’ Ġerusalemm flimkien mal-Madonna, biex jippreżentaw lit-Tarbija lil Alla, skond il-Liġi ta’ Mose’.
Xhur sew wara, fuq twissija mill-anġlu, ħa ’l Marija u ’l Ġesù u telaq bihom minn Betlem lejn l-Eġittu fejn baqa’ sakemm miet is-Sultan Erodi li ried joqtol lit-tarbija Ġesù.
Meta darba Ġesù, tifel ta’ tnax-il sena, intilef, San Ġużepp baqa’ ma’ Marija jfittxuh sakemm sabuh.
Bla dubju San Ġużepp miet qabel il-passjoni ta’ Ġesù, għax kieku Ġesù ma kienx ser jafda’ lil ommu f’idejn San Ġwann.
Id-devozzjoni lejn San Ġużepp bdiet fir-raba’ seklu mill-Insara Kopti fl-Eġittu. Fl-1621, il-Papa Girgor XV għamel il-festa ta’ San Ġużepp fid-19 ta’ Marzu bl-obbligu tal-quddies. Fl-1870, il-Papa Piju IX, ipproklamah Patrun tal-Knisja Universali, u fl-1955, il-Papa Piju XII iddikjarah Patrun tal-Ħaddiema (Ara San Ġużepp Ħaddiem – 1 ta’ Mejju).
Talba
B’Ferħ kbir rajt il-Feddej, mimdud f’maxtura, li kien imħabbar mill-profeti kollha, u l-ewwel wieħed kont li, flimkien m’ommu, inxtħett biex tqimu. (Mill-innu ta’ Sbiħ il-Jum)
SAN TURIBJU TA’ MONGROVEJO
Isqof : 1538 – 1606
San Turibju twieled f’Majorga, Spanja, fl-1538, minn familja nobbli, u kellu edukazzjoni soda. Studja fl-Universita’ ta’ Salamanka, u baqa’ sakemm laħaq professur tal-liġi.
Fl-1575, ir-Re Filippu II, ħatru Prim Imħallef fil-qorti ta’ l-Inkwiżizzjoni ta’ Granada u Gran Inkwiżitur ta’ Spanja.
Fl-1580, meta l-Arċidjoċesi ta’ Lima sfat battala, ġie deċiż li Turibju li kien bniedem ta’ karattru sode u ta’ ħajja edifikanti, kien l-iktar persuna addattata biex timla l-post. Għalhekk, għalkemm kien lajk, u kontra x-xewqa tiegħu, ġie magħżul biex ikun l-Arċisqof tad-djoċesi ta’ Lima li kienet tinfirex fuq medda ta’ 640 km fuq il-kosta tal-Peru li kien taħt il-ħakma ta’ l-Ispanjoli. Hekk ġie ordnat saċerdot u kkonsagrat Isqof, u fl-1581 mar il-Peru u beda l-ħidma tiegħu ta’ Arċisqof ta’ Lima.
Sa mill-bidu nett, l-Arċisqof Turibju ikkonfronta lill-Ispanjoli li kienu qed jimmaqltrattaw lill-Peruvjani, u beda jaħdem bla serħan fost in-nies tiegħu li fil-maġġoranza tagħhom kienu foqra u għadhom lura. Huwa tgħallem il-lingwa tagħhom, u beda jżur kull rokna tad-Djoċesi, jitkellem ma’ kullħadd, jikkonverti u jgħammed ħafna minnhom.
Fil-25 sena li dam Arċisqof, waqqaf ħafna knejjes, monasteri u sptarijiet, u fl-1591, bena l-ewwel Seminarju fil-kontinent Amerikan, f’Lima.
Jgħidu li San Turbiju għamel il-Griżma ta’ l-Isqof lil Santa Roża ta’ Lima, lil San Martin ta’ Porres, lil San Ġwann Massias u lil San Franġisk Solano.
Turibju baqa jaħdem sa mewtu li ġrat fit-23 ta’ Marzu 1606, f’Santa, Peru, fl-eta’ ta’ 68 sena.
Ħsieb
Iż-żmien mhux tagħna. Għandna nagħtu kont tiegħu bir-reqqa. (San Turibju)
IT-TĦABBIRA TAL-MULEJ
Disa’ xhur mil-lum ikun il-Milied. F’dan il-jum, il-Knisja tfakkarna meta l-Mulej Alla permezz ta’ l-Arkanġlu Gabrijel stieden lill-Madonna biex issir Omm il-Messija, u hi aċċettat. F’dak il-mument, bil-qawwa ta’ l-Ispirtu s-Santu, tnissel fiha Ġesù. Għalhekk nistgħu ngħidu li llum qed niċċelebraw żewġ festi; it-tħabbira tal-maternita’ tal-Madonna, u l-inkarnazzjoni ta’ l-Iben ta’ Alla.
Din il-ġrajja nsibuha rrakkontata tajjeb ferm fil-Vanġelu: ”Fis-sitt xahar Alla bagħat l-anġlu Gabriel f’belt tal-Galilija, jisimha Nażaret, għand xebba mgħarrsa ma raġel, jismu Ġużeppi mid-dar ta’ David; u x-xebba kien jisimha Marija. L-anġlu daħal għandha u qalilha: ”Ifraħ, mimlija bil-grazzja, il-Mulej miegħek.” Hi tħawdet ħafna għal dan il-kliem, u bdiet taħseb bejnha u bejn ruħha x’setgħet qatt tfisser din it-tislima. Iżda l-anġlu qalilha: ”Tibżax, Marija, għax inti sibt grazzja quddiem Alla. Ara, inti se tnissel fil-ġuf u jkollok iben u ssemmih Ġesù. Hu jkun kbir, u jkun jissejjaħ Bin il-Għoli. Il-Mulej Alla jagħtih it-tron ta’ David missieru u jsaltan għal dejjem fuq dar Ġakobb, u ma jkunx hemm tmiem għas-saltna tiegħu.” Iżda Marija qalet lill-anġlu: ”Kif ikun dan, ladarba jiena verġni?” Wieġeb l-anġlu u qalilha: ”L-Ispirtu s-Santu jiġi fuqek, u l-qawwa tal-Għoli tixħet id-dawl tagħha fuqek. U għalhekk dak li jitwieled minnek ikun qaddis, u jissejjaħ Bin Alla. Ara, il-qariba tiegħek Eliżabetta, fi xjuħitha, hi wkoll nisslet iben fil-ġuf, u ġa għandha sitt xhur dik li għaliha jgħidu li ma jistax ikollha tfal, għax għal Alla ma hemm xejn li ma jistax isir.” Imbagħad qalet Marija: ”Ara, jiena l-qaddejja tal-Mulej: ħa jsir minni skond kelmtek!” U l-anġlu telaq minn quddiemha. (Lq. 1:26-38).
Talba
Is-Sliem għalik Marija, bil-grazzja mimlija, il-Mulej miegħek, imbierka inti fost in-nisa u mbierek il-frott tal-ġuf tiegħek, Ġesù.