Il-Ġimgħa l-Kbira

Tifkira Solenni tal-Passjoni tal-Mulej

 

Qari I

Kien miġruħ minħabba fi dnubietna.

Is 52, 13 – 53, 12

 

Qari mill-Ktieb tal-Profeta Isaija

 

Araw! Il-qaddej tiegħi jsib ir-riżq,

jintrefa’, jogħla u jkun ’il fuq minn kulħadd.

Bħalma ħafna ndiehxu minnu,

– għax wiċċu tħassar, donnu ma kienx bniedem,

u s-sura tiegħu ma kontx tqisha ta’ bniedem –

hekk għad jistagħġbu ħafna ġnus minħabba fih.

Quddiemu s-slaten jagħlqu ħalqhom,

għax għad jaraw ġrajja li qatt ma ssemmiet,

u jifhmu dak li qatt ma semgħu bih.

Min kien jemmen dak li smajna,

u f’min intwera driegħ il-Mulej?

Bħal xitla kiber quddiemna,

u bħal għerq minn art niexfa.

Ebda sura ma kellu,

u ebda ġmiel biex inħarsu lejh,

jew xi sura biex nitgħaxxqu bih.

Kien imżeblaħ u mwarrab mill-bnedmin,

bniedem li bata u kien jaf x’inhu l-mard,

bħal wieħed li n-nies jaħbu wiċċhom minnu,

bniedem imżeblaħ, u aħna xejn ma qisnieh.

Iżda hu rafa’ fuqu l-mard tagħna,

tgħabba bin-niket tagħna.

Aħna ħsibnieh bħal wieħed ikkastigat,

mitluq minn Alla u miġjub fix-xejn.

Iżda hu kien miġruħ minħabba fi dnubietna,

misħuq minħabba fi ħżunitna.

Għas-saħħa tagħna waqa’ l-kastig fuqu,

u bis-swat tiegħu sibna l-fejqan tagħna.

Aħna lkoll bħal nagħaġ mitlufa,

kull wieħed minna qabad triq għal rasu.

U l-Mulej xeħet fuqu l-ħażen tagħna lkoll.

Ħaqruh, u hu qagħad għalihom bla biss ma fetaħ fommu;

bħal ħaruf meħud għall-qatla,

u bħal nagħġa mbikkma f’id min iġiżżha,

ma fetaħx fommu.

Bil-forza u l-ħaqq neħħewh;

u min qagħad jaħseb fuq xortih?

Iva, qaċċtuh mill-art tal-ħajjin,

minħabba fi dnub il-poplu tiegħi kien midrub.

U tawh qabar mal-ħżiena,

u mal-għonja difnuh,

għalkemm ma għamel ebda deni,

u minn fommu ma ħareġ ebda qerq.

Iżda l-Mulej għoġbu jgħakksu bil-mard.

Talli joffri ruħu b’sagrifiċċju ta’ riparazzjoni,

huwa għad jara nisel u jtawwal jiemu;

u r-rieda tal-Mulej isseħħ bih.

Wara t-tbatija tiegħu għad jara d-dawl,

jixba’ bit-tagħrif tiegħu.

Il-Ġust jiġġustifika lill-qaddej tiegħu quddiem il-kotra,

u l-ħażen tagħhom jitgħabba bih hu.

Għalhekk nagħtih il-kotra b’sehmu,

u jkollu sehem fil-priża mal-qalbenin,

għaliex hu offra ruħu għall-mewt,

u kien magħdud mal-midinbin.

Hu li neħħa l-ħtijiet tal-kotra,

u ndaħal għall-midinbin.

 

Il-Kelma tal-Mulej

R/. Irroddu ħajr lil Alla

 

Salm Responsorjali

Salm 30 (31), 2.6.12-13.15-16.17. 25

 

R/. (Lq 23, 46): Missier, nerħi ruħi f’idejk

 

Fik, Mulej, jien nistkenn;

ma jkolli qatt għax nirgħex.

Fil-ġustizzja tiegħek salvani.

F’idejk jien nerħi ruħi;

int teħlisni, Mulej, Alla tas-sewwa. R/.

 

Minħabba l-għedewwa tiegħi kollha,

jien sirt ħaġa ta’ min ikasbarha;

jitwerwru l-ġirien tiegħi,

u min jafni jibża’ minni.

Dawk li jarawni barra jaħarbu minni.

Insewni bħal wieħed mejjet,

sirt bħal ġarra mkissra. R/.

 

Imma jien fik nittama, Mulej;

jien ngħidlek: “Alla tiegħi int!

F’idejk hi xortija”.

Eħlisni minn id l-għedewwa,

minn id dawk li jeħduha kontrija. R/.

 

Uri d-dawl ta’ wiċċek lill-qaddej tiegħek;

fit-tjieba tiegħek eħlisni.

Issaħħu u qawwu qalbkom,

intom ilkoll li tittamaw fil-Mulej. R/.

 

Qari II

Kristu, awtur tas-salvazzjoni għal kull min jisma’ minnu.

Lhud 4, 14-16; 5, 7-9

 

Qari mill-Ittra lil-Lhud

 

Ħuti, meta aħna għandna l-qassis il-kbir, li hu tassew kbir, qassis li daħal fis-smewwiet, Ġesù, Bin Alla, ħa nżommu sħiħa l-fidi tagħna u nistqarruha. Għax aħna ma għandniex qassis il-kbir li ma jistax jagħder id-dgħufija tagħna, imma għandna wieħed li kien imġarrab bħalna f’kollox, minbarra d-dnub.

 

Ħa nersqu, mela, b’qalbna qawwija lejn it-tron tal-grazzja, biex naqilgħu ħniena u nsibu f’waqtha l-grazzja li neħtieġu.

 

Meta kien jgħix fuq din l-art, Kristu offra talb u suppliki b’leħen għoli u bid-dmugħ lil dak li seta’ jsalvah mill-mewt. U kien mismugħ minħabba fil-qima tiegħu lejn Alla. Għad li kien Iben, tgħallem minn dak li bata xi tfisser l-ubbidjenza. U, billi laħaq il-perfezzjoni, sar awtur tas-salvazzjoni ta’ dejjem għal kull min jisma’ minnu.

 

Il-Kelma tal-Mulej

R/. Irroddu ħajr lil Alla

 

Akklamazzjoni qabel l-Evanġelju

Fil 2, 8-9

 

Glorja u tifħir lilek, Kristu!

Minħabba fina Kristu obda sal-mewt,

anzi sal-mewt tas-salib.

Għalhekk Alla għollieh sas-smewwiet,

u żejnu bl-isem li hu fuq kull isem.

R/. Glorja u tifħir lilek, Kristu!

 

Evanġelju

Il-Passjoni ta’ Sidna Ġesù Kristu.

Ġw 18, 1 - 19, 42

 

Il-Passjoni ta’ Sidna Ġesù Kristu skont San Ġwann

 

K F’dak iż-żmien, Ġesù ħareġ mad-dixxipli tiegħu u qasam għan-naħa l-oħra tal-Wied ta’ Kedron; hemmhekk kien hemm ġnien, u daħal fih mad-dixxipli tiegħu. Ġuda, dak li ttradieh, kien jafu l-post, għax Ġesù kien sikwit jinġabar hemm mad-dixxipli tiegħu. Ġuda ħa ġemgħa suldati u xi għases mingħand il-qassisin il-kbar u l-fariżej, u mar bihom hemmhekk, bil-fanali, torċi u armi. Ġesù, li kien jaf b’kull ma kien ġej fuqu, mar fuqhom u qalilhom:

 

“Lil min qegħdin tfittxu?”

 

K Huma weġbuh:

 

S “Lil Ġesù ta’ Nazaret”.

 

K U hu qalilhom:

 

“Jiena hu”.

 

K Ġuda, dak li ttradieh, kien hemm magħhom huwa wkoll. Kif Ġesù qalilhom: “Jiena hu”, huma resqu lura u waqgħu mal-art.

 

Lil min qegħdin tfittxu?”

 

K Raġa’ staqsiehom. U huma qalulu:

 

S “Lil Ġesù ta’ Nazaret”.

 

K Ġesù weġibhom:

 

“Għedtilkom li jiena hu. Jekk qegħdin tfittxu lili, ħallu lil dawn imorru”.

 

K Dan sar biex iseħħ dak li Ġesù kien qal: “Minn dawk li tajtni, anqas wieħed biss ma tlift”. Xmun Pietru kellu sejf, siltu, u darab lill-qaddej tal-qassis il-kbir u qatagħlu barra widintu l-leminija. Dan il-qaddej kien jismu Malku. Imma Ġesù qal lil Pietru:

 

“Erġa’ daħħal is-sejf fl-għant tiegħu. Forsi l-kalċi li tani Missieri ma nixorbux?”

 

K Imbagħad is-suldati u l-kaptan tagħhom flimkien mal-għases tal-Lhud, qabdu lil Ġesù u rabtuh. L-ewwel ħaduh għand Anna, billi dan kien missier il-mara ta’ Kajfa, il-qassis il-kbir f’dik is-sena. Kajfa kien dak li ta parir lil-Lhud: “Ikun jaqbel li bniedem wieħed imut għall-poplu”.

 

Xmun Pietru u dixxiplu ieħor marru wara Ġesù. Dan id-dixxiplu kien midħla tal-qassis il-kbir, u għalhekk daħal fil-bitħa tal-qassis il-kbir flimkien ma’ Ġesù. Imma Pietru baqa’ barra ħdejn il-bieb. Imbagħad id-dixxiplu l-ieħor, li kien midħla tal-qassis il-kbir, ħareġ ikellem lill-purtinara, u daħħal lil Pietru ġewwa. Il-qaddejja li kienet mal-bieb qalet lil Pietru:

 

S “Int m’intix ukoll wieħed mid-dixxipli ta’ dan ir-raġel?”

 

K Hu weġibha:

 

S “Le, m’iniex”.

 

K Il-qaddejja u l-għases kienu kebbsu n-nar mill-faħam, għax kien il-bard, u qagħdu hemm għas-sħana. U Pietru wkoll qagħad magħhom għas-sħana. Il-qassis il-kbir staqsa lil Ġesù fuq id-dixxipli u t-tagħlim tiegħu. Ġesù wieġbu:

 

“Jiena tħadditt fil-beraħ, quddiem kulħadd. Għallimt dejjem fis-sinagoga u fit-tempju fejn jinġabru l-Lhud kollha, u bil-moħbi ma għedt xejn. Għalfejn qiegħed tistaqsi lili? Staqsi lil dawk li semgħuni, x’għedtilhom. Huma jafu x’għedt”.

 

K Kif qal hekk, wieħed mill-għases li kien ħdejh ta daqqa ta’ ħarta lil Ġesù u qallu:

 

S “Hekk twieġbu lill-qassis il-kbir?”

 

K Ġesù qallu:

 

“Jekk jien għedt xi ħaġa mhix sewwa, urini fejn; imma jekk għedt is-sewwa, għaliex terfa’ jdejk fuqi?”

 

K Imbagħad Anna bagħat lil Ġesù marbut għand Kajfa, il-qassis il-kbir. Xmun Pietru mela kien qiegħed hemm għas-sħana; u qalulu:

 

S “Int m’intix ukoll wieħed mid-dixxipli tiegħu?”

 

K Imma hu ċaħad u qal:

 

S “Le m’iniex”.

 

K Wieħed mill-qaddejja tal-qassis il-kbir, li kien jiġi minn dak ir-raġel li Pietru kien qatagħlu widintu, qal:

 

S “Mela jiena ma rajtekx miegħu fil-ġnien?”

 

K Pietru ċaħad għal darb’oħra; u minnufih idden is-serduk. Imbagħad ħadu lil Ġesù mingħand Kajfa għall-Pretorju. Kien filgħodu kmieni. Huma ma daħlux fil-Pretorju, għax ma ridux jitniġġsu, biex ikunu jistgħu jagħmlu l-ikla tal-Għid. Pilatu ħareġ barra ħdejhom u qalilhom:

 

S “X’akkuża għandkom kontra dan ir-raġel?”

 

K U huma weġbuh:

 

S “Li kieku dan ma kienx raġel ħażin aħna ma konniex nagħtuh f’idejk”.

 

K Pilatu qalilhom:

 

S “Ħuduh intom, u ġġudikawh intom skont il-liġi tagħkom”.

 

K Imma l-Lhud qalulu:

 

S “Aħna ma għandna setgħa noqtlu lil ħadd”.

 

K Dan ġara biex iseħħ dak li Ġesù kien qal meta fisser kif kellu jmut. Pilatu raġa’ daħal fil-Pretorju, sejjaħ lil Ġesù u qallu:

 

S “Inti s-sultan tal-Lhud?”

 

K 34Ġesù wieġeb:

 

“Dan qiegħed tgħidu int minn moħħok? Jew kienu oħrajn li qalulek dan fuqi?”

 

K Pilatu wieġeb:

 

S “Mela jiena Lhudi? Kien il-poplu tiegħek u l-qassisin il-kbar li tawk f’idejja. X’għamilt?”

 

K Ġesù wieġeb:

 

“Is-saltna tiegħi mhijiex ta’ din id-dinja. Li kieku saltnati kienet ta’ din id-dinja, l-għases tiegħi kienu jiġġieldu biex ma ningħatax f’idejn il-Lhud; imma tabilħaqq saltnati mhijiex ta’ hawn”.

 

K Pilatu qallu:

 

S “Mela int sultan?”

 

K U Ġesù wieġeb:

 

“Int qiegħed tgħidu; jien sultan. Jien għalhekk twelidt, u għalhekk ġejt fid-dinja, biex nixhed għall-verità. U kull min iħobb il-verità jisma’ leħni”.

 

K Pilatu qallu:

 

S “U l-verità x’inhi?”

 

K Kif qal dan, raġa’ ħareġ quddiem il-Lhud u qalilhom:

 

S “Jiena ma nsib ebda ħtija fih. Issa intom għandkom id-drawwa li neħilsilkom wieħed fil-Għid. Tridunix neħilsilkom lis-sultan tal-Lhud?”

 

K Hawn huma mill-ġdid bdew jgħajtu u jgħidu:

 

S “Mhux lil dan, imma lil Barabba”.

 

K Dan Barabba kien brigant. Imbagħad Pilatu ordna li jieħdu lil Ġesù u jagħtuh is-swat. Is-suldati nisġu kuruna tax-xewk u qegħduhielu fuq rasu, u libbsuh mantar aħmar skur. 3U bdew ġejjin quddiemu u jgħidulu:

 

S “Is-sliem għalik, ja sultan tal-Lhud!”

 

K U bdew jagħtuh bil-ħarta. Għal darb’oħra Pilatu ħareġ barra jgħidilhom:

 

S “Araw, se nġibhulkom quddiemkom hawn barra, biex tkunu tafu li jiena ma nsib ebda ħtija fih”.

 

K U Ġesù ħareġ hemm barra, liebes il-kuruna tax-xewk u l-mantar aħmar; u Pilatu qalilhom:

 

S “Arawh, hawn hu l-bniedem!”

 

K Xħin rawh, il-qassisin il-kbar u l-għases bdew jgħajtu u jgħidu:

 

S “Sallbu! Sallbu!”

 

K Pilatu qalilhom:

 

S “Ħuduh u sallbuh intom; jien ma nsib ebda ħtija fih”.

 

K Il-Lhud weġbuh:

 

S “Aħna għandna liġi, u skont din il-liġi għandu jmut, għax għamel lilu nnifsu Bin Alla”.

 

K Meta sama’ dan, Pilatu aktar baża’. Raġa’ daħal fil-Pretorju u qal lil Ġesù:

 

S “Int mnejn int?”

 

K Imma Ġesù ma wieġbu xejn. Għalhekk Pilatu qallu:

 

S “Lili ma tkellimx? Ma tafx li jiena għandi s-setgħa neħilsek u għandi s-setgħa nsallbek?”

 

K Ġesù wieġbu:

 

“Ma kien ikollok ebda setgħa fuqi kieku ma ġietx mogħtija lilek minn fuq; għalhekk min ta lili f’idejk għandu ħtija akbar”.

 

K Minn dak il-ħin ’il quddiem Pilatu beda jfittex kif jeħilsu; imma l-Lhud issuktaw jgħajtu u jgħidu:

 

S “Jekk teħles lil dan, tiksirha ma’ Ċesari, għax kull min jagħmel lilu nnisfu sultan ikun qiegħed jeħodha kontra Ċesari”.

 

K Meta semagħhom jgħidu dan, Pilatu ġieb lil Ġesù barra u qiegħdu fuq sedja għolja, fil-post imsejjaħ Litòstrotos, bil-Lhudi Gabbatà. Kien Jum it-Tħejjija tal-Għid, għall-ħabta tas-sitt

siegħa. Pilatu qal lil-Lhud:

 

S “Arawh is-sultan tagħkom!”

 

K Dawk infexxew jgħajtu:

 

S “Għall-mewt! Għall-mewt! Sallbu!”

 

K Pilatu qalilhom:

 

S “Jien se nsallab lis-sultan tagħkom?”

 

K Imma l-qassisin il-kbar weġbuh:

 

S “Aħna ma għandniex sultan ħlief lil Ċesari!”

 

K Fl-aħħar tahulhom f’idejhom biex isallbuh. U huma ħadu lil Ġesù. Ġesù rafa’ s-salib u ħareġ lejn il-post imsejjaħ il-Qorriegħa, bil-Lhudi Golgota. Hemm huma sallbuh ma’ tnejn oħra, wieħed kull naħa, u Ġesù fin-nofs. Pilatu għamel kitba u waħħalha fuq is-salib; fiha kien hemm miktub, “Ġesù ta’ Nazaret, is-sultan tal-Lhud”. Din il-kitba qrawha ħafna Lhud, għax il-post fejn sallbu lil Ġesù kien qrib il-belt, u l-kitba kienet bil-Lhudi, bil-Latin u bil-Grieg. Għalhekk il-qassisin il-kbar tal-Lhud marru jgħidu lil Pilatu:

 

S “Ma kienx imissek tikteb: “Is-sultan tal-Lhud”, imma: “Dan qal: Jiena sultan tal-Lhud”.

 

K Pilatu wieġeb:

 

S “Issa li ktibt ktibt!”

 

K Wara li sallbu lil Ġesù, is-suldati ħadu l-ilbies tiegħu u qassmuh f’erbgħa, sehem lil kull wieħed minnhom. U ħadu wkoll it-tunika; din kienet libsa bla ħjata, minsuġa biċċa waħda minn fuq s’isfel. Ftiehmu bejniethom u qalu:

 

“Ma nqattgħuhiex, iżda nitfgħu x-xorti għaliha, u lil min tmiss jeħodha”.

 

Dan ġara biex isseħħ l-Iskrittura li tgħid: “Ħwejġi qasmu bejniethom, u għall-ilbies tiegħi tefgħu x-xorti”. U dan tabilħaqq għamluh is-suldati.

 

Kien hemm wieqfa ħdejn is-salib ta’ Ġesù ommu, oħt ommu, Marija ta’ Kleofa, u Marija ta’ Magdala. Mela kif Ġesù lemaħ lil ommu u lid-dixxiplu li kien iħobb wieqaf ħdejha, qal lil

ommu:

 

“Mara, hawn hu ibnek”.

 

K Imbagħad qal lid-dixxiplu:

 

“Hawn hi ommok”.

 

K U minn dak il-ħin id-dixxiplu ħadha għandu.

 

Wara dan, Ġesù, billi issa kien jaf li kollox kien mitmum, biex isseħħ l-Iskrittura qal:

 

“Għandi l-għatx!”

 

K Kien hemm bieqja mimlija bil-ħall; huma xarrbu sponża il-ħall, waħħluha ma’ qasba tal-issopu, u ressquhielu lejn ħalqu. Kif Ġesù ħa l-ħall, qal:

 

“Kollox hu mitmum!”

 

K Imbagħad mejjel rasu u radd ruħu.

 

Kulħadd jinżel għarkupptejh u jinżamm is-skiet għal ftit ħin.

 

K Billi kien Jum it-Tħejjija tal-Għid, il-Lhud ma ridux li f’jum is-Sibt l-iġsma jibqgħu fuq is-salib, għax dak is-Sibt kien jum solenni għalihom. Talbu mela lil Pilatu biex jiksrulhom riġlejhom u jneħħu l-iġsma. Għalhekk ġew is-suldati u kisru r-riġlejn tal-ewwel u tat-tieni wieħed li kienu msallbin miegħu. Iżda meta waslu għal Ġesù, billi raw li kien ġa mejjet, ma kisrulux riġlejh. Madankollu wieħed mis-suldati nifidlu ġenbu b’lanza, u minnufih ħareġ demm u ilma. Dan qiegħed jixhdu min ra b’għajnejh, u x-xhieda tiegħu hija minnha. Hu jaf li qiegħed jgħid il-verità, biex intom ukoll temmnu. Għax dan ġara biex isseħħ l-Iskrittura li tgħid: “Ebda waħda minn għadmu ma jkissrulu”. U hemm ukoll kitba oħra fl-Iskrittura li tgħid: “Huma għad iħarsu lejn min nifdu”.

 

Wara dan, Ġużeppi minn Arimatija, li kien dixxiplu ta’ Ġesù bil-moħbi għax kien jibża’ mil-Lhud, mar u talab lil Pilatu biex jieħu l-ġisem ta’ Ġesù. Pilatu ħallieh, u hu ġie u ħa l-ġisem tiegħu. Ġie wkoll Nikodemu, dak li qabel kien mar għand Ġesù billejl, u ġieb miegħu taħlita ta’ morr u sabbara, tiżen xi mitt libbra. Dawn it-tnejn ħadu l-ġisem ta’ Ġesù u kebbewh bil-faxex tal-għażel bil-fwejjaħ, kif soltu jagħmlu l-Lhud qabel id-difna. Fejn kienu sallbu lil Ġesù kien hemm ġnien, u f’dan il-ġnien kien hemm qabar ġdid li fih kienu għadhom ma difnu lil ħadd. Hemm qiegħdu lil Ġesù, għax kien Jum it-Tħejjija għal-Lhud, u għax il-qabar kien fil-qrib.

 

Il-Kelma tal-Mulej

R/. Tifħir lilek Kristu