Il-Ġimgħa l-Kbira
Illum
ma jkunx hemm quddies imma issir ...
It-Tifkira Solenni
tal-Passjoni
tal-Mulej
Qari I
Kien miġruħ minħabba fi dnubietna.
Is 52, 13 – 53, 12
Qari mill-Ktieb tal-Profeta Isaija
Araw! Il-qaddej tiegħi jsib
ir-riżq,
jintrefa’, jogħla u jkun ’il
fuq minn kulħadd.
Bħalma ħafna ndiehxu
minnu,
– għax wiċċu tħassar,
donnu ma kienx bniedem,
u s-sura tiegħu ma kontx
tqisha ta’ bniedem –
hekk għad jistagħġbu
ħafna ġnus minħabba fih.
Quddiemu s-slaten jagħlqu ħalqhom,
għax għad jaraw ġrajja
li qatt ma ssemmiet,
u jifhmu dak li qatt ma semgħu
bih.
Min kien jemmen dak li smajna,
u f’min intwera driegħ
il-Mulej?
Bħal xitla kiber quddiemna,
u bħal għerq minn art
niexfa.
Ebda sura ma kellu,
u ebda ġmiel biex inħarsu
lejh,
jew xi sura biex nitgħaxxqu
bih.
Kien imżeblaħ u mwarrab
mill-bnedmin,
bniedem li bata u kien jaf x’inhu
l-mard,
bħal wieħed li n-nies jaħbu
wiċċhom minnu,
bniedem imżeblaħ, u aħna
xejn ma qisnieh.
Iżda hu rafa’ fuqu l-mard tagħna,
tgħabba bin-niket tagħna.
Aħna ħsibnieh bħal
wieħed ikkastigat,
mitluq minn Alla u miġjub
fix-xejn.
Iżda hu kien miġruħ
minħabba fi dnubietna,
misħuq minħabba fi ħżunitna.
Għas-saħħa tagħna
waqa’ l-kastig fuqu,
u bis-swat tiegħu sibna
l-fejqan tagħna.
Aħna lkoll bħal nagħaġ
mitlufa,
kull wieħed minna qabad triq
għal rasu.
U l-Mulej xeħet fuqu l-ħażen
tagħna lkoll.
Ħaqruh, u hu qagħad għalihom
bla biss ma fetaħ fommu;
bħal ħaruf meħud għall-qatla,
u bħal nagħġa
mbikkma f’id min iġiżżha,
ma fetaħx fommu.
Bil-forza u l-ħaqq neħħewh;
u min qagħad jaħseb fuq
xortih?
Iva, qaċċtuh mill-art
tal-ħajjin,
minħabba fi dnub il-poplu
tiegħi kien midrub.
U tawh qabar mal-ħżiena,
u mal-għonja difnuh,
għalkemm ma għamel ebda
deni,
u minn fommu ma ħareġ
ebda qerq.
Iżda l-Mulej għoġbu
jgħakksu bil-mard.
Talli joffri ruħu b’sagrifiċċju
ta’ riparazzjoni,
huwa għad jara nisel u
jtawwal jiemu;
u r-rieda tal-Mulej isseħħ
bih.
Wara t-tbatija tiegħu għad
jara d-dawl,
jixba’ bit-tagħrif tiegħu.
Il-Ġust jiġġustifika
lill-qaddej tiegħu quddiem il-kotra,
u l-ħażen tagħhom
jitgħabba bih hu.
Għalhekk nagħtih
il-kotra b’sehmu,
u jkollu sehem fil-priża
mal-qalbenin,
għaliex hu offra ruħu għall-mewt,
u kien magħdud mal-midinbin.
Hu li neħħa l-ħtijiet
tal-kotra,
u ndaħal għall-midinbin.
Il-Kelma tal-Mulej
R/. Irroddu ħajr lil Alla
Salm
Responsorjali
Salm 30 (31),
2.6.12-13.15-16.17. 25
R/. (Lq 23, 46): Missier, nerħi
ruħi f’idejk
Fik, Mulej, jien nistkenn;
ma jkolli qatt għax nirgħex.
Fil-ġustizzja tiegħek
salvani.
F’idejk jien nerħi ruħi;
int teħlisni, Mulej, Alla
tas-sewwa. R/.
Minħabba l-għedewwa tiegħi
kollha,
jien sirt ħaġa ta’ min
ikasbarha;
jitwerwru l-ġirien tiegħi,
u min jafni jibża’ minni.
Dawk li jarawni barra jaħarbu
minni.
Insewni bħal wieħed
mejjet,
sirt bħal ġarra mkissra.
R/.
Imma jien fik nittama, Mulej;
jien ngħidlek: “Alla tiegħi
int!
F’idejk hi xortija”.
Eħlisni minn id l-għedewwa,
minn id dawk li jeħduha
kontrija. R/.
Uri d-dawl ta’ wiċċek
lill-qaddej tiegħek;
fit-tjieba tiegħek eħlisni.
Issaħħu u qawwu qalbkom,
intom ilkoll li tittamaw
fil-Mulej. R/.
Qari II
Kristu, awtur tas-salvazzjoni għal kull min
jisma’ minnu.
Lhud 4, 14-16; 5, 7-9
Qari mill-Ittra lil-Lhud
Ħuti, meta aħna għandna
l-qassis il-kbir, li hu tassew kbir, qassis li daħal fis-smewwiet, Ġesù, Bin
Alla, ħa nżommu sħiħa l-fidi tagħna u nistqarruha. Għax
aħna ma għandniex qassis il-kbir li ma jistax jagħder id-dgħufija
tagħna, imma għandna wieħed li kien imġarrab bħalna f’kollox,
minbarra d-dnub.
Ħa nersqu, mela, b’qalbna
qawwija lejn it-tron tal-grazzja, biex naqilgħu ħniena u nsibu
f’waqtha l-grazzja li neħtieġu.
Meta kien jgħix fuq din
l-art, Kristu offra talb u suppliki b’leħen għoli u bid-dmugħ lil dak li
seta’ jsalvah mill-mewt. U kien mismugħ minħabba fil-qima tiegħu lejn Alla. Għad li
kien Iben, tgħallem minn dak li bata xi tfisser l-ubbidjenza. U, billi laħaq il-perfezzjoni, sar
awtur tas-salvazzjoni ta’ dejjem għal kull min jisma’ minnu.
Il-Kelma tal-Mulej
R/. Irroddu ħajr lil Alla
Akklamazzjoni
qabel l-Evanġelju
Fil 2, 8-9
Glorja u tifħir lilek,
Kristu!
Minħabba fina Kristu obda
sal-mewt,
anzi sal-mewt tas-salib.
Għalhekk Alla għollieh
sas-smewwiet,
u żejnu bl-isem li hu fuq
kull isem.
R/. Glorja u tifħir lilek,
Kristu!
Evanġelju
Il-Passjoni ta’ Sidna Ġesù Kristu.
Ġw 18, 1 - 19, 42
Il-Passjoni ta’ Sidna Ġesù
Kristu skont San Ġwann
K F’dak iż-żmien, Ġesù
ħareġ mad-dixxipli tiegħu u qasam għan-naħa l-oħra
tal-Wied ta’ Kedron; hemmhekk kien hemm ġnien, u daħal fih
mad-dixxipli tiegħu. Ġuda, dak li ttradieh, kien jafu l-post, għax
Ġesù kien sikwit jinġabar hemm mad-dixxipli tiegħu. Ġuda ħa
ġemgħa suldati u xi għases mingħand il-qassisin il-kbar u
l-fariżej, u mar bihom hemmhekk, bil-fanali, torċi u armi. Ġesù,
li kien jaf b’kull
ma kien ġej fuqu, mar fuqhom u qalilhom:
“Lil min qegħdin tfittxu?”
K Huma weġbuh:
S “Lil Ġesù ta’ Nazaret”.
K U hu qalilhom:
“Jiena hu”.
K Ġuda, dak li ttradieh, kien
hemm magħhom huwa wkoll. Kif
Ġesù qalilhom: “Jiena hu”, huma resqu lura u waqgħu mal-art.
“Lil min qegħdin tfittxu?”
K Raġa’ staqsiehom. U huma
qalulu:
S “Lil Ġesù ta’ Nazaret”.
K Ġesù weġibhom:
“Għedtilkom li jiena hu. Jekk
qegħdin tfittxu lili, ħallu lil dawn imorru”.
K Dan sar biex iseħħ dak
li Ġesù kien qal: “Minn dawk li tajtni, anqas wieħed biss ma tlift”. Xmun Pietru kellu
sejf, siltu, u darab lill-qaddej tal-qassis il-kbir u qatagħlu barra widintu l-leminija. Dan
il-qaddej kien jismu Malku. Imma Ġesù qal lil Pietru:
“Erġa’ daħħal
is-sejf fl-għant tiegħu. Forsi l-kalċi li tani Missieri ma nixorbux?”
K Imbagħad is-suldati u
l-kaptan tagħhom flimkien mal-għases tal-Lhud, qabdu lil Ġesù u rabtuh.
L-ewwel ħaduh għand Anna, billi dan kien missier il-mara ta’ Kajfa, il-qassis il-kbir f’dik is-sena. Kajfa
kien dak li ta parir lil-Lhud: “Ikun jaqbel li bniedem wieħed imut għall-poplu”.
Xmun Pietru u dixxiplu ieħor
marru wara Ġesù. Dan id-dixxiplu kien midħla tal-qassis il-kbir, u għalhekk daħal fil-bitħa
tal-qassis il-kbir flimkien ma’ Ġesù. Imma Pietru baqa’ barra ħdejn
il-bieb. Imbagħad id-dixxiplu l-ieħor, li kien midħla tal-qassis il-kbir, ħareġ
ikellem lill-purtinara, u daħħal lil Pietru ġewwa.
Il-qaddejja li kienet mal-bieb qalet lil Pietru:
S “Int m’intix ukoll wieħed
mid-dixxipli ta’ dan ir-raġel?”
K Hu weġibha:
S “Le, m’iniex”.
K Il-qaddejja u l-għases
kienu kebbsu n-nar mill-faħam, għax kien il-bard, u qagħdu hemm għas-sħana.
U Pietru wkoll qagħad magħhom għas-sħana. Il-qassis il-kbir
staqsa lil Ġesù fuq id-dixxipli u t-tagħlim tiegħu. Ġesù
wieġbu:
“Jiena tħadditt fil-beraħ,
quddiem kulħadd. Għallimt dejjem fis-sinagoga u fit-tempju fejn jinġabru
l-Lhud kollha, u bil-moħbi ma għedt xejn. Għalfejn qiegħed tistaqsi
lili? Staqsi lil dawk li semgħuni, x’għedtilhom. Huma jafu x’għedt”.
K Kif qal hekk, wieħed mill-għases
li kien ħdejh ta daqqa ta’
ħarta lil Ġesù u qallu:
S “Hekk twieġbu lill-qassis
il-kbir?”
K Ġesù qallu:
“Jekk jien għedt xi ħaġa
mhix sewwa, urini fejn; imma jekk
għedt is-sewwa, għaliex terfa’ jdejk fuqi?”
K Imbagħad Anna bagħat
lil Ġesù marbut għand Kajfa, il-qassis il-kbir. Xmun Pietru mela kien qiegħed hemm
għas-sħana; u qalulu:
S “Int m’intix ukoll wieħed
mid-dixxipli tiegħu?”
K Imma hu ċaħad u qal:
S “Le m’iniex”.
K Wieħed mill-qaddejja
tal-qassis il-kbir, li kien jiġi minn dak ir-raġel li Pietru kien qatagħlu
widintu, qal:
S “Mela jiena ma rajtekx miegħu
fil-ġnien?”
K Pietru ċaħad għal
darb’oħra; u minnufih idden is-serduk. Imbagħad ħadu lil Ġesù
mingħand Kajfa għall-Pretorju. Kien filgħodu kmieni. Huma ma daħlux
fil-Pretorju, għax ma ridux jitniġġsu, biex ikunu jistgħu jagħmlu l-ikla tal-Għid.
Pilatu ħareġ barra ħdejhom u qalilhom:
S “X’akkuża għandkom
kontra dan ir-raġel?”
K U huma weġbuh:
S “Li kieku dan ma kienx raġel
ħażin aħna ma konniex nagħtuh f’idejk”.
K Pilatu qalilhom:
S “Ħuduh intom, u ġġudikawh
intom skont il-liġi tagħkom”.
K Imma l-Lhud qalulu:
S “Aħna ma għandna setgħa
noqtlu lil ħadd”.
K Dan ġara biex iseħħ
dak li Ġesù kien qal meta fisser kif kellu jmut. Pilatu raġa’ daħal
fil-Pretorju, sejjaħ lil Ġesù u qallu:
S “Inti s-sultan tal-Lhud?”
K 34Ġesù wieġeb:
“Dan qiegħed tgħidu int
minn moħħok? Jew kienu oħrajn li qalulek dan fuqi?”
K Pilatu wieġeb:
S “Mela jiena Lhudi? Kien il-poplu
tiegħek u l-qassisin il-kbar li tawk f’idejja. X’għamilt?”
K Ġesù wieġeb:
“Is-saltna tiegħi mhijiex ta’
din id-dinja. Li kieku saltnati kienet ta’ din id-dinja, l-għases tiegħi kienu jiġġieldu
biex ma ningħatax f’idejn il-Lhud; imma tabilħaqq saltnati mhijiex ta’ hawn”.
K Pilatu qallu:
S “Mela int sultan?”
K U Ġesù wieġeb:
“Int qiegħed tgħidu;
jien sultan. Jien għalhekk twelidt, u għalhekk ġejt fid-dinja, biex
nixhed għall-verità. U kull min iħobb il-verità jisma’ leħni”.
K Pilatu qallu:
S “U l-verità x’inhi?”
K Kif qal dan, raġa’ ħareġ
quddiem il-Lhud u qalilhom:
S “Jiena ma nsib ebda ħtija
fih. Issa intom għandkom id-drawwa li neħilsilkom wieħed fil-Għid.
Tridunix neħilsilkom lis-sultan tal-Lhud?”
K Hawn huma mill-ġdid bdew jgħajtu
u jgħidu:
S “Mhux lil dan, imma lil
Barabba”.
K Dan Barabba kien brigant. Imbagħad Pilatu
ordna li jieħdu lil Ġesù u jagħtuh is-swat. Is-suldati nisġu
kuruna tax-xewk u qegħduhielu fuq rasu, u libbsuh mantar aħmar skur. 3U
bdew ġejjin quddiemu u
jgħidulu:
S “Is-sliem għalik, ja sultan
tal-Lhud!”
K U bdew jagħtuh bil-ħarta.
Għal darb’oħra Pilatu ħareġ barra jgħidilhom:
S “Araw, se nġibhulkom
quddiemkom hawn barra, biex tkunu
tafu li jiena ma nsib ebda ħtija fih”.
K U Ġesù ħareġ hemm
barra, liebes il-kuruna tax-xewk
u l-mantar aħmar; u Pilatu qalilhom:
S “Arawh, hawn hu l-bniedem!”
K Xħin rawh, il-qassisin
il-kbar u l-għases bdew jgħajtu u jgħidu:
S “Sallbu! Sallbu!”
K Pilatu qalilhom:
S “Ħuduh u sallbuh intom;
jien ma nsib ebda ħtija fih”.
K Il-Lhud weġbuh:
S “Aħna għandna liġi,
u skont din il-liġi għandu jmut, għax għamel lilu
nnifsu Bin Alla”.
K Meta sama’ dan, Pilatu aktar
baża’. Raġa’ daħal fil-Pretorju u qal lil Ġesù:
S “Int mnejn int?”
K Imma Ġesù ma wieġbu
xejn. Għalhekk Pilatu qallu:
S “Lili ma tkellimx? Ma tafx li
jiena għandi s-setgħa neħilsek u għandi s-setgħa nsallbek?”
K Ġesù wieġbu:
“Ma kien ikollok ebda setgħa
fuqi kieku ma ġietx mogħtija lilek minn fuq; għalhekk min ta lili
f’idejk għandu ħtija akbar”.
K Minn dak il-ħin ’il quddiem
Pilatu beda jfittex kif jeħilsu; imma l-Lhud issuktaw jgħajtu u jgħidu:
S “Jekk teħles lil dan,
tiksirha ma’ Ċesari, għax kull min jagħmel lilu nnisfu sultan
ikun qiegħed jeħodha kontra Ċesari”.
K Meta semagħhom jgħidu
dan, Pilatu ġieb lil Ġesù barra u qiegħdu fuq sedja għolja,
fil-post imsejjaħ Litòstrotos, bil-Lhudi Gabbatà. Kien Jum it-Tħejjija
tal-Għid, għall-ħabta tas-sitt
siegħa. Pilatu qal lil-Lhud:
S “Arawh is-sultan tagħkom!”
K Dawk infexxew jgħajtu:
S “Għall-mewt! Għall-mewt!
Sallbu!”
K Pilatu qalilhom:
S “Jien se nsallab lis-sultan tagħkom?”
K Imma l-qassisin il-kbar weġbuh:
S “Aħna ma għandniex
sultan ħlief lil Ċesari!”
K Fl-aħħar tahulhom
f’idejhom biex isallbuh. U huma ħadu lil Ġesù. Ġesù rafa’ s-salib u ħareġ
lejn il-post imsejjaħ il-Qorriegħa, bil-Lhudi Golgota. Hemm huma sallbuh ma’ tnejn oħra,
wieħed kull naħa, u Ġesù fin-nofs. Pilatu għamel kitba u waħħalha
fuq is-salib; fiha kien hemm miktub, “Ġesù ta’ Nazaret, is-sultan
tal-Lhud”. Din il-kitba qrawha ħafna Lhud, għax il-post fejn sallbu lil Ġesù kien qrib
il-belt, u l-kitba kienet bil-Lhudi, bil-Latin u bil-Grieg. Għalhekk il-qassisin il-kbar
tal-Lhud marru jgħidu lil Pilatu:
S “Ma kienx imissek tikteb:
“Is-sultan tal-Lhud”, imma: “Dan qal: Jiena sultan tal-Lhud”.
K Pilatu wieġeb:
S “Issa li ktibt ktibt!”
K Wara li sallbu lil Ġesù,
is-suldati ħadu l-ilbies tiegħu u qassmuh f’erbgħa, sehem lil kull
wieħed minnhom. U ħadu wkoll it-tunika; din kienet libsa bla ħjata, minsuġa biċċa
waħda minn fuq s’isfel. Ftiehmu bejniethom u qalu:
“Ma nqattgħuhiex, iżda
nitfgħu x-xorti għaliha, u lil min tmiss jeħodha”.
Dan ġara biex isseħħ
l-Iskrittura li tgħid: “Ħwejġi qasmu bejniethom, u għall-ilbies
tiegħi tefgħu x-xorti”. U dan tabilħaqq għamluh
is-suldati.
Kien hemm wieqfa ħdejn
is-salib ta’ Ġesù ommu, oħt ommu, Marija ta’ Kleofa, u Marija ta’
Magdala. Mela kif Ġesù lemaħ lil ommu u lid-dixxiplu li kien iħobb
wieqaf ħdejha, qal lil
ommu:
“Mara, hawn hu ibnek”.
K Imbagħad qal lid-dixxiplu:
“Hawn hi ommok”.
K U minn dak il-ħin
id-dixxiplu ħadha għandu.
Wara dan, Ġesù, billi issa
kien jaf li kollox kien mitmum, biex isseħħ l-Iskrittura qal:
“Għandi l-għatx!”
K Kien hemm bieqja mimlija bil-ħall;
huma xarrbu sponża il-ħall, waħħluha ma’ qasba tal-issopu, u ressquhielu
lejn ħalqu. Kif Ġesù ħa l-ħall, qal:
“Kollox hu mitmum!”
K Imbagħad mejjel rasu u radd
ruħu.
Kulħadd jinżel għarkupptejh u jinżamm is-skiet għal
ftit ħin.
K Billi kien Jum it-Tħejjija
tal-Għid, il-Lhud ma ridux li f’jum is-Sibt l-iġsma jibqgħu fuq
is-salib, għax dak is-Sibt kien jum solenni għalihom. Talbu mela
lil Pilatu biex jiksrulhom riġlejhom u jneħħu l-iġsma. Għalhekk ġew
is-suldati u kisru r-riġlejn tal-ewwel u tat-tieni wieħed li kienu msallbin miegħu. Iżda meta waslu għal
Ġesù, billi raw li kien ġa mejjet, ma kisrulux riġlejh. Madankollu wieħed
mis-suldati nifidlu ġenbu b’lanza, u minnufih ħareġ demm u ilma. Dan qiegħed jixhdu min ra b’għajnejh,
u x-xhieda tiegħu hija minnha. Hu jaf li qiegħed jgħid
il-verità, biex intom ukoll temmnu. Għax dan ġara biex isseħħ
l-Iskrittura li tgħid: “Ebda waħda minn għadmu ma jkissrulu”. U hemm ukoll
kitba oħra fl-Iskrittura li
tgħid: “Huma għad iħarsu lejn min nifdu”.
Wara dan, Ġużeppi minn
Arimatija, li kien dixxiplu ta’ Ġesù bil-moħbi għax kien
jibża’ mil-Lhud, mar u talab lil Pilatu biex jieħu l-ġisem ta’ Ġesù.
Pilatu ħallieh, u hu ġie u ħa l-ġisem tiegħu. Ġie
wkoll Nikodemu, dak li qabel kien mar għand Ġesù billejl, u ġieb miegħu
taħlita ta’ morr u sabbara, tiżen xi mitt libbra. Dawn it-tnejn ħadu l-ġisem
ta’ Ġesù u kebbewh bil-faxex tal-għażel bil-fwejjaħ, kif soltu jagħmlu
l-Lhud qabel id-difna. Fejn kienu sallbu lil Ġesù kien hemm ġnien, u f’dan il-ġnien kien
hemm qabar ġdid li fih kienu għadhom ma difnu lil ħadd. Hemm
qiegħdu lil Ġesù, għax kien Jum it-Tħejjija għal-Lhud, u għax
il-qabar kien fil-qrib.
Il-Kelma tal-Mulej
R/. Tifħir lilek Kristu