L-EWKARISTIJA U L-PASTORALI
TAL-“ĦSIEB”
Diskors ta l-Isqof Grech fl-okkazzjoni tal-festa ta Kristu Re u l-konkluzzjoni
tal-Kungress Ewkaristiku – 22 ta Nov., 2009
Tkun
irresponsabilità gravi tal-poplu t’Alla f’dawn il-gżejjer
jekk ma joffrix sehemu fl-iżvilupp uman u sħiħ tas-soċjetà.
Għalkemm għandna ħafna tajjeb madwarna, huwa fatt li qed
naraw ukoll ċerti esperjenzi li qed jirrendu l-ħajja ta’ xi
wħud tqila. Jekk mhux fil-familji tagħna stess, żgur li qrib
tagħna hemm sitwazzjonijiet li jitolbu azzjoni biex
il-bniedem jerġa’ jibda jgħix! Ċerti tragedji umani
fil-poplu tagħna ma jistgħux ma jqanqlux fina l-istess
sentiment li ġarrab Alla meta ra l-poplu tiegħu fl-eżilju:
“Ħarist u rajt it-tbatija tal-poplu tiegħi fl-Eġittu. Smajt
il-karba tagħhom minħabba fl-argużini tagħhom u għaraft l-uġiegħ
tagħhom. Issa nżilt biex neħlishom minn idejn l-Eġizzjani u
biex intellagħhom minn din l-art (tal-eżilju) u neħodhom
f’art tajba u wiesgħa, f’art li tnixxi ħalib u għasel” (Eż
3,7-8). Bħalma dakinhar Alla bagħat lil Mosè biex itaffi l-uġiegħ,
illum Alla qed jafda dan l-impenn lilna!
Huwa fenomenu ta’ żmienna li xi koppji miżżewġa qed jinfirdu.
Mhux il-waqt li nidħol fl-argument dwar min għandu t-tort ta’
dan kollu; imma fil-komunità għandna koppji feruti,
individwi bla futur, ulied bla familja. Il-karba ta’ dawn
tista tibqa’ fgata? Jew huwa dmir tagħna li nisimgħuhom,
nakkumpanjawhom u nfittxu biex fir-rispett lejn il-verità
naraw x’soluzzjonijiet nistgħu nipproponulhom?
Ladarba l-bniedem
huwa dgħajjef, xi drabi jsib ruħu involut f’attività li mhux
bilfors ikun konvint li hija l-aħjar għażla għalih! Eżempju
ta’ dan hu fejn hemm il-promiskwità. Persuna li proprju għax
m’għandhiex biżżejjed kontroll fuqha nnfisha hija esposta
għal ċertu mard, qed tgħajjat għall-għajnuna. Ma nistgħux
inkunu insensibbli għal din it-tbatija, imma aħna fid-dmir
li nfittxu x’rimedji nistgħu noffru, basta jkunu rimedji li
jirrispettaw id-dinjità umana tal-persuna!
Soċjetà
organizzata ċivilment għandha s-sistema amministrattiva
bl-iskop li taqdi liċ-ċittadin. Proprju biex din is-sistema
tgawdi l-fiduċja ta’ kull ċittadin, mhix fin-natura tagħha
li tippermetti ndħil politiku partiġġjan. Nassumu li l-politiċi
huma serji biżżejjed li ma jindaħlux fiċ-ċivil; il-fatt biss
li teżisti din l-impressjoni huwa ħażin. Barra mir- riformi
amministrattivi, x’jista’ jsir biex is-servizz pubbliku
jkompli jitjieb u l-mentalità u l-prassi li semmejt
jissaffew?
Dawn huma
ftit eżempji ta’ esperjenzi meħudin mill-ħajja ta’ kuljum li
għandhom jixprunaw lin-Nisrani biex, bħal bennej tajjeb,
jgħin fil-bini ta’ soċjetà li tixraq lil kull bniedem, ikun
x’ikun it-twemmin tiegħu.
Qegħdin
ngħixu f’epoka maħkuma minn dak li l-filosofu Gianni Vattimo
sejjaħlu “il-ħsieb dgħajjef” fejn, fost ħwejjeġ oħra,
il-bniedem jiddubita ħafna mill-verità oġġettiva u huwa
konvint mill-verità suġġettiva. Dan il-“ħsieb dgħajjef”
fetaħ il-bieb għar-relattiviżmu, mhux biss fl-etika imma
f’kull qasam, bil-konsegwenza li fin-nuqqas ta’ dawk
iċ-ċertezzi bażiċi sar aktar diffiċli d-djalogu.
Wisq agħar
minn hekk, huwa dak li fl-enċiklika Popolorum Progressio
il-Papa Pawlu VI jgħid li “d-dinja qed tbati minħabba nuqqas
ta’ ħsieb” (n. 85). Dan huwa faqar kbir. Meta l-bniedem
jirrinunzja li jaħseb b’moħħu, jew jibda jaħseb b’moħħ
ħaddiehor jew jaġixxi mingħajr ħsieb! Meta nagħżlu li ma
naħsbux, jiddgħajjef l-għarfien tagħna tal-verità. Il-Papa
Pawlu VI kien fisser kif waħda mill-kawżi ta’ nuqqas ta’
żvilupp hija defiċjenza tal-għerf u tar-riflessjoni, peress
li l-bniedem li ma jaħsibx ma jafx x’direzzjoni għandu jieħu
f’ħajtu.
Huwa
interessanti li l-Papa Benedettu XVI fl-ahhar enċiklika
tiegħu Caritas in veritate jgħid li llum il-ħsieb huwa
t-triq għall-veru progress – il-bniedem intelliġenti għandu
l-ħila li flimkien ma’ oħrajn jiskopru x’inhi l-verità (ara
n.53).
Il-“pastorali tal-ħsieb”
Hija
r-responsabiltà storika tal-Kristjaniżmu llum li jindirizza
dan il-bżonn li jkollna soċjetà li taħseb. Dan jgħiduh
filosfi ta’ valur, bħalma huma Habermas u Pera!
Huwa f’dan
il-kuntest li llum, anke fil-Knisja lokali, neħtieġu dik li
Antonio Rosmini, Pawlu VI u l-Papa attwali sejħu “apostolat
tal-caritas intellettwali”, fis-sens li ngħinu biex tinfirex
aktar l-imħabba għall-għerf. Għax biex tfittex il-verità,
tiddefendiha u tesprimiha bl-umiltà u l-konvinzjoni u tagħti
xhieda għaliha, irid ikollok doża qawwija ta’ mħabba.
Ikun żball
jekk naħsbu li din ix-xorta ta’ apostolat tinteressa biss
lil xi kategorija ta’ persuni, bħalma huma l-għorrief,
il-professjonisti, l-għalliema, l-istudenti universitarji,
eċċ. Filwaqt li dawn huma kategorija li m’għandhiex tiġi
traskurata biex terġa’ tkun irkuprata l-intelligentia
christiana – li sfortunatament f’pajjiżna kważi tlifniha, u
l-assenza tagħha tinħass f’ħafna kampijiet –, kull bniedem
jista’ jaħseb, kull bniedem jaf jaħseb, u kull bniedem
għandu jaħseb.
Għalhekk din
il-pastorali tal-ħsieb għandha tinteressa lil kulħadd. B’din
ix-xorta ta’ pastorali nifhmu li l-bniedem għandu jkollu dik
l-għodda li biha jkun jaf janalizza l-proċess kulturali li
jkun għaddej minnu (per eżempju, familja, xjenza medika,
is-servizz pubbliku), u wara li jkun ħaseb, ikun jista’
jagħti s-sehem tiegħu biex jorjenta dan il-proċess
f’direzzjoni li tkun verament ta’ ġid għall-bniedem. Nemmen
li l-caritas intellettwali hija waħda mill-arterji
prinċipali biex ir-rievanġelizzazzjoni tieħu sura konkreta
fil-ħajja ta’ kuljum. Din ix-xorta ta’ pastorali terġa’
toffri l-possibiltà li jkun hemm id-djalogu bejn il-fidi u
r-raġuni. Jekk tkun nieqsa din l-imħabba għall-verità,
l-ebda waħda miż-żewġ għamliet ta’ djakonija li għandha
l-Knisja ma jirnexxu – la dik “sammaritana” u anqas dik
“soċjali”.
L-Ewkaristija u l-caritas intellettwali
Hemm rabta
qawwija bejn l-Ewkaristija u l- caritas intellettwali.
L-Ewkaristija hija s-sagramament tal-imħabba fejn Ġesù
jagħtina lilu nnifsu. Dan Ġesù li niċċelebraw
fl-Ewkaristija, huwa l-Kelma t’Alla – l-Għerf t’Alla li sar
bniedem, biex mill-għerf tiegħu nistgħanu aħna! Għalhekk,
kull meta aħna niltaqgħu biex niċċelebraw l-Ewkaristija,
aħna għandna x-xorti li nagħmlu din l-esperjenza tal-verità
(il-Kelma inkarnata u l-Kelma rivelata) f’kuntest ta’
Mħabba. Din il-verità tistimola l-ħsieb tagħna biex
bir-raġuni u bl-għajnuna tal-fidi naslu biex b’konvinzjoni
nagħmlu tagħna dik il-verità.
Sfortunatament għal xi wħud iċ-ċelebrazzjoni tal-Ewkaristija
saret biss “ritwal” jew possibiltà oħra biex ikunu
fil-preżenza tas-sagru; imma l-vera ċelebrazzjoni
Ewkaristika għandha tkun esperjenza ta’ Dak li daħal u għadu
jidħol fl-istorja biex jerfa’ fuqu u jagħti direzzjoni
lill-hajja tal-komunità. Fl-Ewkaristija Alla jiltaqa’ mal-istorja
attwali tal-bniedem – Alla jiltaqa’ mal-eżistenza storika u
konkreta tal-bniedem u bl-iva tiegħu Huwa jibdel l-istorja.
Imma biex waqt il-quddiesa n-Nisrani jagħmel din l-esperjenza,
huwa jrid jiltaqa’ ma’ Alla li huwa Mħabba, imma wkoll Għerf.
“Jekk id-dinja tal-qedem kienet toħlom li fl-aħħar mill-aħħar
l-ikel tassew tal-bniedem – dak li bih jgħix bħala bniedem –
kien il-Logos, l-Għerf ta’dejjem, issa dan il-Logos sar
tassew ikel għalina – bħala mħabba” (Deus caritas est, n.
13). Huwa għalhekk meħtieġ li nagħtu aktar attenzjoni
lil-Liturgija tal-Kelma, partikularment ix-xandir tal-Kelma
t’Alla fil-quddiesa kif ukoll it-tifsira li tingħata mill-presbiteru
fl-omelija. Dawn huma mumenti solenni daqs il-munent
tal-konsagrazzjoni. It-tħabbira tal-Kelma mgħejuna
bl-omelija, għandha ddawwal l-intelliġenza, tistimola l-ħsieb
fin-Nisrani u tgħinu jkun dixxiplu matur.
Hawnhekk
inhossni fid-dmir li f’isem il-Knisja ngħid grazzi lil ħuti
fis-saċerdozju li kull nhar ta’ Hadd – u xi wħud anke
fil-quddies ferjali – jaqsmu l-Kelma mal-poplu t’Alla:
ministeru li huma jwettqu bil-qalb u b’dedikazzjoni minkejja
li jimpenjahom ħafna ħin.
Il-quddiesa
tal-Ħadd u l-formazzjoni Nisranija
Billi għal
ħafna mill-Insara l-Kelma ċċelebrata fil-quddiesa tal-Ħadd
hija l-uniku mument ta’ formazzjoni Nisranija, inħeġġiġhom
biex dak il-ħin jgħożżuh, jaħsbu fuq dak li jkun qalilhom
Alla ħalli hekk ikattru l-ħażna tal-verità li għandhom. Fl-istess
ħin nistedinhom jikkunsidraw jistgħux jissieħbu ma’ dawk
il-komunitajiet, gruppi u għaqdiet li għandna
fil-komunitajiet parrokkjali li matul il-ġimgħa jiltaqgħu
madwar il-mejda tal-Kelma u tal-Ewkarstija. Din l-esperjenza
ta’ katekezi b’bażi biblika għall-adulti għandha ssib kull
appoġġ, għax nemmen li hija t-triq tal-futur għan-Nisrani u
għall-Knisja llum. F’dawn l-għaqdiet in-Nisrani jħejji lilu
nnifsu mhux biss biex il-profitt tiegħu personali mill-Ewkaristija
jkun akbar, imma wkoll biex meta jiltaqa’ mal-komunità
parrokkjali huwa jkun jista’ jwettaq xi ministeru biex l-Ewkaristija
tkun verament espressjoni oħra tal-caritas intellettwali, li
hija meħtieġa ħafna biex inkomplu nsaħħu l-Knisja tagħna u
fl-istess ħin nikkontribwixxu ħalli f’pajjiżna jkollna
kultura li tagħmel ġieħ lil kulħadd.
Intemm dan
il-messaġġ tiegħi bi twissija li għamel il-Papa Benedittu
XVI fil-festa tal-Corpus Domini ta’ din is-sena meta qal li
mhix ħaġa skontata li ħafna għadhom jemmnu fil-preżenza
reali ta’ Ġesù fl-Ewkaristija. Huwa kompla jgħid li “illum
jeżisti l-periklu li anke fil-Knisja hawn proċess ta’
sekularizzazzjoni qawwija, li jista’ jwassal biex il-kult
ewkaristiku jsir wieħed formali u vojt”. Aħna m’aħniex
meħlusin minn dan ir-riskju. Kien għalhekk li bil-għajnuna
t’Alla ċċelebrajna l-Kungress Ewkaristiku Djoċesan b’impenn
li nkomplu ngħożżu l-Jum tal-Ħadd bħala Jum il-Mulej, li
rridu nqaddsuh bis-sehem attiv tagħna fl-Ewkaristija.
Kif għidt
fil-bidu, tkun irresponsabiltà gravi tal-poplu t’Alla f’dawn
il-gżejjer jekk ma joffrix sehemu fl-iżvilupp uman u sħiħ
tas-soċjetà. Huwa fl-Ewkaristija li l-komunita Nisranija
ssib il-qawwa li timbuttaha dejjem ’il quddiem biex tibni
lilha nnifisha fl-istorja u tibni dinja aħjar.
|
