(Il-Papa Franġisku)
Nirringrazzjakom tal-merħba li tajtuni, grazzi wkoll tat-tbissima tagħkom. Jien naf li intom titolbu għalija, u nirringrazzjakom ħafna ta’ dan. Il-Mulej iħobbkom ħafna, il-Mulej hu qrib tagħkom. Il-Mulej ma jitlaqna qatt, lanqas fil-mumenti l-iżjed koroh. Ejjew nafdaw fiH: Hu qrib tagħna, u meta jiġi mument ikrah fuqna – għax dan jiġri lil kulħadd – meta jiġu l-mumenti koroh, xi ftit tan-nostalġija, xi ftit tad-dwejjaq, id-dmugħ li jġelben ma’ ħaddejna, il-biki… ħa nagħmlu hekk b’idejna u: “Mulej, jien naf li Int tinsab hawn”. Qatt ma jitlaqna waħidna. Forsi tgħidlu: “Eħħ, Int tinsab hawn, imma l-mument ikrah jiena għaddej minnu!”. Imma Hu għadda minn mument ikrah fuq is-salib u – tiftakru? – Hu kien l-ewwel wieħed li mexa qabilna f’din it-triq. U għalhekk hu jaf x’inhi t-tbatija, id-dwejjaq, is-solitudni u tant uġigħ ieħor… Imma Hu dejjem hemm. Qatt titilfu l-fiduċja tagħkom fih. Fhimtu? Iva? Imma m’intomx tant konvinti, jew? La taqtgħu qatt qalbkom! U mal-Mulej hemm ukoll l-Omm tagħna. L-ommijiet qatt ma jitilqu lil uliedhom, u l-Madonna hi l-omm tagħna. Issa nitolbuha lkoll flimkien: “Sliem għalik, Marija…”.
U nagħtikom il-barka tiegħi: “Iberikkom Alla li jista’ kollox…”.
U, nitlobkom, itolbu għalija: tinsewx! Niltaqgħu ’l quddiem; ma nafx, il-Mulej jaf… Imxu, kuraġġ! Il-Mulej dejjem hemm qiegħed. Grazzi talli lqajtuni!
* * *
PARROĊĊA TA’ SANTA MARIJA OMM IL-FEDDEJ
F’TOR BELLA MONACA
Laqgħa mat-tfal u l-adolexxenti
(Tifla)
Santità, xtaqna nkunu nafu x’ħassejt meta lħaqt Papa…
(Il-Papa Franġisku)
Grazzi…
(Tifla mill-Iscouts)
Din hi mistoqsija li ridna nagħmluhielek aħna t-tnejn: din il-mistoqsija ilna biex nagħmluha ħafna żmien, u sa fl-aħħar jista’ jkollna tweġiba. Jekk Alla jaħfer lil kulħadd, kif jeżisti l-Infern? U mbagħad, kurżità ċkejkna: skond int, kif inhi l-Ġenna?
(Tfajla)
Għażiż Papa, bħala Nsara nħabbtu wiċċna ma’ ħafna diffikultajiet. Spiss niġu mwaqqgħin għaċ-ċajt, anki minħabba l-għażliet morali tagħna, bħal ngħidu aħna kif ngħixu b’mod Nisrani s-sesswalità tagħna. Santità, għinna nifhmu u ssuġġerilna kif nistgħu ngħixu bl-aħjar mod il-fidi tagħna u nimxu wara Alla, minkejja l-morr tal-ħajja li spiss iġagħilna nħossuna mbiegħda minn imħabbtU. Grazzi mill-qalb.
(Il-Papa Franġisku)
Il-wara nofs in-nhar it-tajjeb lil kulħadd!
L-ewwel, mistoqsija importanti ħafna, dik li għamilt int, bħala Scout tajba għamilt mistoqsija sabiħa, u iebsa. Issa nistaqsi jien ukoll: Alla kollox jaħfer, le? [Tweġiba: Iva! Kollox jaħfer!] Għaliex Hu twajjeb… jew le? [Iva! Hu twajjeb!] Hu twajjeb. Imma intom tafu li kien hemm anġlu kburi żżejjed bih innifsu, kburi wisq; u dan kien intelliġenti ħafna. U dan ġietu l-għira għal Alla, qed tifhmu? Għer għal Alla. Ried jeħodlu postu. U Alla ried jaħfirlu, imma hu qallu: “Jien m’għandix bżonn tal-maħfra tiegħek, jien biżżejjed għalija nnifsi!”. Dan hu l-Infern: meta int tgħid lil Alla: “Dabbar rasek, jien nirranġa waħdi”. Fl-Infern mhux jibagħtuk: tmur int, għax int tagħżel li tkun hemm. L-Infern hu meta jien inkun irrid nitbiegħed minn Alla għax ma rridx l-imħabba ta’ Alla. Dan hu l-Infern. Fhimt? Hi teoloġija xi ftit… ħafifa biex tispjega, imma dan hu. Ix-Xitan qiegħed l-Infern għax hu ried hekk: qatt ma ried jirrelata ma’ Alla. Imma jekk int… aħseb f’midneb: kieku int kont midneb kbir, bid-dnubiet kollha tad-dinja, kollha; u mbagħad jikkundannawk għall-piena kapitali; u meta tkun hemm, tidgħi, tinsulta, tant ħwejjeġ… U meta tiġi biex tmur hemm, għall-piena kapitali, meta tkun wasalt biex tmur, tħares lejn is-Sema u tgħidlu: “Mulej…!”. Fejn tmur: il-Ġenna jew l-Infern? Għajtu… [Il-Ġenna!] Il-Ġenna tmur, għax kien hemm ieħor li kien ħalliel, imma ħalliel minn dawk… Kien imsallab qrib ta’ Ġesù. U wieħed minn dawn iż-żewġ ħallelin kien qed jinsulta lil Ġesù. Dan ma kienx jemmen f’Ġesù; baqa’ jissaporti l-uġigħ sal-mewt. Imma f’ċertu punt, ħass xi ħaġa tqanqlu ġo fih u qal: “Mulej, ħenn għalija!”. U x’qallu Ġesù? Tiftakar x’qallu? “Il-lum, il-lejla stess, tkun miegħi l-Ġenna”. Għaliex? Għax qallu “ftakar fija”, “ħu ħsiebi”. Imur l-Infern biss min lil Alla jgħidlu: “M’għandix bżonnok, waħdi nirranġa”, kif għamel ix-Xitan li hu l-uniku wieħed li aħna ċerti li qiegħed l-Infern. Ċara l-biċċa? Grazzi tal-mistoqsija. Imma int donnok ħierġa teologa!
Il-mistoqsija l-oħra, m’hix ħafifa. Il-moralità Nisranija: kif ngħix din il-moralità, kif inkun qaddis quddiem Alla, x’għandi nagħmel? U l-moralità Nisranija, li ngħixu moralment, hi grazzja, hi tweġiba għall-imħabba li Hu jagħtik l-ewwel. Jekk int m’intix konxju li Hu jħobbok, int ma tista’ tagħmel xejn. Xejn. U l-mod morali kif tgħix hu tweġiba għal dik il-laqgħa tiegħek ma’ Ġesù. Jekk int ma ltqajt qatt ma’ Ġesù, qatt ma tista’ tgħix ħajja Nisranija. Hu Ġesù dak li jgħinek timxi ’l quddiem, u jekk int taqa’, Hu li jerfgħek u jgħinek tkompli miexi. Imma jekk int taħseb u aħna naħsbu li l-ħajja morali hi biss “agħmel hekk”, “tagħmilx hekk”, “agħmel dan”, “tagħmilx din”, “agħmel din”, “tagħmilx dan”…, dan m’hux atteġġjament Nisrani. Din hi filosofija morali, imma le, m’hix Nisranija. Nisranija hi l-imħabba ta’ Ġesù li jħobbna hu l-ewwel. Fhimtu? Meta lkoll kemm aħna jkollna tentazzjonijiet ta’ għira, mibegħda, tant tentazzjonijiet, kollha, kollha, tant tentazzjonijiet; fil-mument tat-tentazzjoni, inħarsu lejn Ġesù u ngħidulu: “Mulej, ħarisni, titlaqnix waħdi”. Imma mbagħad, jekk int taqa’, erġa’ qum. L-Alpini għandhom kanzunetta sabiħa ħafna li tgħid hekk: “Fl-arti tat-tixbit mal-muntanji, l-importanti m’hux li ma taqax, imma li ma tibqax fl-art”. Il-moralità Nisranija din hi: Int taqa’? Erġa’ qum minnufih u imxi. Din hi, il-ħajja. Imma dejjem ma’ Ġesù. Mingħajr Ġesù ma tista’ tagħmel xejn. Fhimt? Eħ? Anki int tista’ tmur tistudja t-Teoloġija Morali l-Gregorjana: jgħallmuk dawn l-affarijiet…
U t-tielet mistoqsija, li kienet l-ewwel waħda: x’ħassejt meta lħaqt Papa. Ma nafx…: “Bidluli d-djoċesi”… [jidħak, jidħku] Kont ferħan fi djoċesi u issa jien ferħan f’oħra. Bidluhieli. Dik hi.
Lit-tfal ta’ l-Ewwel Tqarbina, li kollha kitbuli ittra, nirringrazzjahom u se nieħu miegħi l-ittri tagħhom.
Nitolbu lill-Madonna biex tberikna lkoll. Qatt f’ħajjitkom timxu mingħajr Ġesù! Qatt tfittxu s-salvazzjoni mingħajr Alla: Hu li jsalva. Hekk ma mmorrux l-Infern. U qatt tgerger meta l-ħajja tibdillek postok!
“Sliem għalik, Marija…”.
Issa nitolbu lil Alla jberikna lkoll: “Iberikkom Alla li jista’ kollox…”.
Grazzi!
* * *
Laqgħa mal-Kunsill Pastorali Parrokkjali u l-animaturi
(Saċerdot)
Allura, Santità, int għandek quddiemek lil dawk kollha li jikkollaboraw hawn, fil-parroċċa; huma dawk li, lilna s-saċerdoti, jippermettulna nkunu preżenti fit-territorju, u fuq kollox grazzi għall-impenn u l-perseveranza tagħhom, jgħinuna nwasslu lil Ġesù Kristu fil-kwartier tagħna. Għandna iżjed minn 250 kollaboratur u kollaboratriċi; ħafna minnhom qegħdin hawn, oħrajn il-lum jinsabu impenjati f’servizzi oħra, imma kollha huma nies ta’ rieda tassew tajba u b’qalb kbira. Aħna u ġejjin ’l hawn, fi Triq l-Arkeoloġija, Int rajt lil dawk il-persuni kollha li kienu qed jistennewk: dik hi n-nies li tbeżża’ lil Ruma. Huma l-foqra. Ma jfisser xejn li żewġ familji jħassru t-tessut ta’ sitwazzjoni. In-nies ta’ Tor Bella Monaca hi twajba, u Int il-lum stajt tmiss b’idejk it-tjieba tagħhom u, kif kont qed ngħidlek fil-karozza, kemm huma qrib tagħna s-saċerdoti, għax iħobbuna: lilna u lis-sorijiet. U għalina dan hu don kbir, għax kull fil-għodu nqumu moħħna mistrieħ, għax nafu li għandna l-poplu ta’ Alla miexi magħna aħna u nwasslu l-Kelma ta’ Alla f’dan il-kwartier. Għalhekk, inħalli f’idejk issa biex tgħidilhom xi ħaġa li tista’ tgħinhom.
(Il-Papa Franġisku)
Il-lejla t-tajba u grazzi li ġejtu: grazzi ħafna. U grazzi ta’ dak li tagħmlu.
Dak li qal il-Kappillan hu sabiħ. In-nies ta’ Tor Bella Monaca hi twajba, hi nies twajba. Għandha biss difett wieħed, imma hu l-istess difett li kellhom Ġesù, Marija, Ġużeppi: li hi fqira. Il-faqar… Bid-differenza li Ġużeppi kellu xogħol, Ġesù kellu xogħol. Ħafna nies hawn m’għandhiex. U trid titma’ lil uliedha! U kif tagħmel? Eħ, intom tafu! It-tentazzjoni… “Imma jien ma rridx nagħmel dan, ma nixtieqx, imma jkolli nagħti x’jieklu lil uliedi”. Dan hu d-dramm tagħkom, tan-nies ta’ hawn. Din it-tjieba qed tiġi ppruvata mill-inġustizzja; mill-inġustizzja tal-qagħad u tad-diskriminazzjoni. U dan hu dnub, hu dnub gravi. U ħafna nies twajba jkollha, trid u ma tridx, tagħmel affarijiet koroh, forsi, għax ma ssibx triq oħra. Imma mbagħad xi problemi oħra: aħna nafu li x-Xitan u l-inġustizzja jidħlu permezz tad-dipendenzi, kemm ix-xorb, kemm id-droga, u dan iwassalna biex nagħmlu affarijiet ħżiena, ħwejjeġ koroh. Imma dan intom fhimtuh, li taħt it-trab li jidher hemm ruħ tajba, dejjem. U tmellisa, żegħila, ġest li jitma’ lil min hu bil-ġuħ, jagħmel ħafna ġid.
Darba, jien ma rajtux, imma fid-djoċesi l-oħra kien hemm kappillan li rrakkuntali li kellu jmur il-ħabs iżur wieħed mill-parruċċani tiegħu li kien il-ħabs għax kien seraq: kien seraq ftit tal-laħam minn supermarket biex jitma’ lil uliedu. U din hi ħaġa ħażina; imsejken fqajjar, x’inġustizzji! Għax biex iwettaq kmandament, kien qiegħed il-ħabs. Jekk ibnek għandu l-ġuħ u s-soċjetà m’hix tgħinek taħdem, m’hix tgħinek issib xogħol, ma tgħinekx toħroġ mill-vizzji… int b’xi mod ikollok tagħti x’jieklu lil uliedek… Dan qed ngħidu biex nifhmu sewwa l-qagħda ta’ tant nies twajba, imma li l-ħajja ġġibhom darhom mal-ħajt. U intom qed taħdmu biex dawn is-sitwazzjonijiet ma jirripetux ruħhom, biex dawn is-sitwazzjonijiet ma jkunux ta’ kuljum: intom qed taħdmu biex tibqgħu mexjin ’il quddiem id f’id man-nies u tgħidulhom: “Le, ejja hawn, x’għandek bżonn? Se ngħinek jien…”. U ħafna drabi n-nies, meta tħoss li hemm min hu miexi magħha, u jridilha l-ġid, ma taqax f’dik ix-xibka tal-ħżiena, li jisfruttaw il-foqra. Għax anki l-mafjużi jisfruttaw il-foqra biex iġagħluhom jagħmlu x-xogħol maħmuġ u mbagħad, jekk il-pulizija taqbad lil xi ħadd, hi taqbad lil dawk l-imsejkna foqra imma mhux lill-mafjużi li huma koperti tajjeb u anki l-assigurazzjoni personali jħallsu. Jew m’hux veru dan? U intom dan tafuh ħafna iktar minni. Għalhekk jien nissuġġerilkom ħaġa, lilkom, biex tgħinu lin-nies. L-ewwel kmandament pastorali hu l-qrubija: kunu qrib tan-nies. Qrubija. Ma nistgħux nidħlu f’familja bit-tfal morda jew bil-ġuħ jew li waqgħu fil-vizzju, ma nistgħux immorru u ngħidulhom “Int għandek tagħmel hekk, u dan, u din!”… Le. Jeħtieġ inkunu qrib tagħhom, b’dik l-għożża li Ġesù għallimna. Biex jifdina Alla ġie qrib tagħna, sar wieħed minna: Ġesù, u bata bħalna! Din hi t-triq: il-qrubija. “Imma nista’ jien noqrob anki lejn dak li naf li qatel żewġ persuni jew tlieta?”. Oqrob lejh, għax anki dak għandu qalb, u Alla jħobbu. Oqrob. Dan hu l-parir pastorali kbir li nagħtikom. U nirringrazzjakom ta’ din il-kollaborazzjoni. U jekk hemm tant inġustizzja, ma jiswa xejn li noqogħdu nagħmlu ħafna manifestazzjonijiet politiċi kontra l-inġustizzja, u ngħajtu, u mbagħad immorru nieklu pizza tajba u nieħdu xarba birra. Li jiswa hu li nkunu qrib, nuru ħlewwa, imħabba, u naqsmu l-ħajja ma’ l-oħrajn.
Il-lum irċivejt ittra minn għand ħabib tiegħi Lhudi – aħna ħbieb kbar, fi Buenos Aires. Kitibli ittra elettronika. U rrakkuntali storja – għax il-Lhud għandhom stejjer qodma tar-rabbini anzjani li huma bħal katekeżi, li r-rabbini xjuħ kienu jirrakkuntaw biex in-nies titgħallem x’għandha tagħmel. U kien hemm raġel għani, intelliġenti ħafna – hi storja ta’ ħafna sekli ilu, li huma jħobbu jirrakkuntaw – u fl-għerf tiegħu kien jaqra l-Bibbja u jgħid: “Il-profeta Elija għad jerġa’ jiġi, għandu jerġa’ jiġi…”, u ma setax jifhem għala kien għadu ma ġiex, il-profeta Elija. U mar għand ir-rabbi tiegħu. Ir-rabbi tiegħu – xwejjaħ, għaref – qallu: “Mur fir-raħal l-ieħor u ssib dar hekk, hekk, u hekk. Ħu kollox, kull ma hemm bżonn biex tagħmel festa – għax kienet ġejja għalihom il-festa ta’ l-Ewwel tas-Sena – l-ikel kollu, u ħudhom b’rigal u oqgħod magħhom għal jum il-festa. U hemm issib lil Elija”. U dan ir-raġel għani mela żewġ ċestini u telaq u għadda l-festa magħhom, imma baqa’ jħares, jistenna u ma setax jara lil Elija. Imbagħad reġa’ lura, wara ġurnata, u mar għand ir-rabbin u qallu: “Għamilt kull ma għidtli, imma lil Elija ma rajtux. X’għandi nagħmel? Int qarraqt bija!” – “Erġa’ mur pitgħada, bl-istess affarijiet, imma tħabbatx il-bieb: issemma’ minn wara t-tieqa xi jkunu qed jgħidu”. Kienu l-aħħar jiem tal-festa. Dan ir-raġel qorob lejn it-tieqa, sema’ u din il-familja fqira Lhudija, fqira, fqira, fqira tant li ma kellhiex x’tiekol, kienet qed tgħid lil uliedha li kienu qed jokorbu: “Mamà, issa kif se niffesteġġjaw l-aħħar jum tal-festa meta m’għandniex x’nieklu? Papà, x’se nagħmlu?”. U l-omm u l-missier weġbuhom: “Ma naqtgħux qalbna: hekk kif Elija, il-profeta, ġie fl-ewwel jum, jerġa’ lura l-lum ukoll”. U dak ir-raġel, li kien qed jissemma’ minn taħt it-tieqa, intebaħ li l-profeta Elija kien hu.
Anki aħna profeti, anki aħna profeti kbar; aħna nħabbru lil Ġesù Kristu bil-ġesti: anki bil-kliem, imma l-ewwel bil-ġesti. Billi nkunu qrib ta’ ħaddieħor. Dak ir-raġel kien qorob u skopra li hu kellu l-ħila jsolvi tant problemi, jitma’ lil ħafna nies bil-ġuħ. Oqorbu. Tibżgħux mill-qrubija. Tibżgħux mit-tmellis: agħtu tmellisa lin-nies, lill-morda, lil dawk waħidhom, anki dawk li jimmeritaw l-aġġettiv ‘miżerabbli’: mellsuhom, kif Alla melles lilkom. Qrubija, tmellis, imħabba. U ibqgħu mexjin f’din it-triq. U grazzi, grazzi, grazzi ta’ dak kollu li tagħmlu!
U issa ejjew nitolbu lill-Madonna li kienet tant qrib tan-nies u li tul l-istorja tal-Knisja riedet tkun qrib tagħna, tiġi għandna f’tant dehriet, f’tant postijiet fid-dinja, biex tgħallimna dan l-għerf tal-qrubija lejn il-persuni, bla ma ninġibu lura: “Sliem għalik, Marija…”.
“Iberikkom Alla li jista’ kollox…”.
U itolbu għalija… Xi jfisser dan? Oqorbu lejja bil-qalb tagħkom, għax anki jien għandi bżonn tat-tmellis u t-talbiet tagħkom! Grazzi.
miġjub mit-Taljan għall-Malti minn Francesco Pio Attard